Năm ấy..(1968) Dục-mỹ bắt đầu phồn thịnh lên, người người đổi về cư ngụ ở Dục-Mỹ cũng tăng lên bồn bộn. Vào độ ấy, tôi chỉ là một cô bé ròm tỏng ròm teo, rụt rè nhút nhát còn đang theo học lớp đệ ngũ (lớp 8) tại trường trung tiểu học Tiến-Đức, còn được gọi nhanh là trường nhà thờ (trường của nhà thờ công giáo).

 

      Vào một ngày thật đẹp của mùa thu năm ấy, linh-mục Nguyễn văn Lạc giới -thiệu vào lớp chúng tôi một người đàn ông..Cao, gầy, có dáng đi thong thả nhưng hơi khòm (có lẽ tại cao quá mà gầy chăng?) mắt ông đeo kiếng trắng giọng tròn loại đồi mồi (xưa), tuổi ông chắc cũng đã ngoài năm mươi (?).

“Hôm nay cha giới thiệu với các con một thầy mới..Thầy Hoạch..Thầy sẽ dạy các con về môn văn và công-dân đức-dục..”

Lớp chúng tôi ngồi im phăng phắc lắng nghe và ngắm nhìn người thầy mới..

 

      Tôi với tuổi “Ăn chưa biết no, co chưa biết ấm” nên những ưu điểm tuổi tác, tôi chưa thể nhận định được chính xác, tôi chỉ nhớ Thầy có nét mặt già hơn bố tôi (bố tôi lúc đó 47 tuổi) Thầy trông nghiêm nhưng nét hiền trong đôi mắt, có điểm dấu khắc khổ trên làn xạm da khô.. Giọng thầy như giọng Bắc lai Trung nên thầy đọc thơ rất hay, làm thơ thật tuỵệt, tôi thật nhớ và chắc chắn các bạn nào cùng học lớp đệ ngũ với tôi năm (1989) ấy chắc chắn cũng nhận biết được điều này. 

      Vào một ngày nọ..Cũng giống như mọi ngày đầu tuần trong tuần, chúng tôi hớn hở đến trường để được gặp thầy gặp bạn..Sau buổi chào quốc-kỳ và lời thông báo kỉ-luật trường của cha giám-đốc, chúng tôi ai về lớp nấy.

      Riêng lớp tôi bọn con trai xôn xao không chịu vào lớp. Bọn tôi, con gái không hiểu chuyện gì đã xảy ra nên cẩn thận đi về phía bọn con trai để nghe ngóng.. “Mẹ..kiếp..bọn nào nó chi chét tung lung hết!.thúi hoắc à..”. Hiển “què” vừa đi như chạy từ phía bên trong lớp ra, vừa phát ra câu bực bội..

 

      Anh này quậy có tiếng của lớp, sở dĩ anh ta có cái biệt hiệu “què” là một “lịch-sử” có lẽ chẳng mấy ai cùng lớp với tôi bấy giờ mà quên được.

      Phòng học của chúng tôi là hai phòng được xây mới trong thời của cha Nguyễn văn Lạc và cha Nguyễn công Phú nhiệm-kì tại đây, hông hướng về phía sân vận động của trường và mặt tiền hướng về phía lưng hang-đá Đức-Mẹ, Hiển hay leo trèo lên trên cao, tận nóc hang-đá và thòng người xuống đất bằng cách ôm chặc những nhánh dây leo con mà cây mẹ đã sống lâu đời thân có muôn nhánh bám chằng chịt xung quanh hang đá, Hiển hay cố tình hù dọa bọn con gái chúng tôi nếu chúng tôi có ai đó vô tình không trông thấy mà đi ngang qua, Hiển sẽ thòng người xuống rồi đánh đu qua đánh đu lại như cố sao đụng phải vào người để chọc.

 

      ...Và một ngày kia..bọn tôi ba đứa, Ngọc, tôi và Thê trên lối đi vào lớp, đang mải mê trò chuyện.. bất ngờ Hiển đu người từ trên cao xuống, thân người Hiển đeo tòng- teng trên dây leo như muốn đâm bổ vào lũ chúng tôi.. Và đã va mạnh vào người Ngọc đi ở vị-trí phía ngoài cạnh bên phải tôi, Ngọc giận điên lên, mặt Ngọc đỏ ngầu theo cơn tức, nên “nguyền” rằng Hiển sẽ bị té!.. té đến què..

 

      Lời “nguyền” ấy như linh ứng..cũng ngay chiều hôm ấy khi tan học ra, Hiển theo thói quen leo lên nóc hang đá và thả người xuồng bằng dây leo.. Anh ta đã té và té rất đau, tôi cảm nhận được theo nét mặt tái nhợt nhăn nhó tay khoẻ ôm lấy tay đau của Hiển.. Tôi nhớ cả ánh mắt lo lắng của cha xứ, hoảng sợ của các thầy cô khi xe cứu thương đến.. Tôi đã thấy cả những giọt nước mắt của Hiển, Hiển đã khóc..Vì đau(?) hay hối hận(?)..

Và cũng từ dạo đó Hiển bị “què” một tay, tính tình Hiển trầm lặng hơn, ít nói và chăm học hơn.

 

      “Cái gì mà thúi hoắc vậy hả Hiển” Bọn tôi hỏi Hiển vừa đi ngang chỗ bọn tôi.. “Thì mấy bà vào trong đó đi rồi biết!” Bọn tôi xăm xăm định vào trong lớp để xem việc gì đã xảy ra, nhưng thầy Hoạch đã đứng ngang cửa tự bao giờ và nói với chúng tôi “Các em tản ra sân chơi chờ cho bác cai lau dọn xong chúng ta mới vào học được..”

Hôm đó chúng tôi đã phải mất hai giờ học để bác cai trường lau dọn cái làm khả-ố của loại người vô-lại nào đó đã vào phòng lớp của chúng tôi “ị” ra rồi trét dài dài theo các bàn học của chúng tôi.. 

      Ngày xưa chẳng có những thứ khử mùi như thời đại của chúng ta bây giờ, nên mặc dù đã được bác cai lau chùi nhưng cái mùi “quái đản” ấy chẳng phai đi được nhiều cho lắm. Hôm ấy tôi thấy Thầy buồn, cái buồn có lẫn cả bực. Thầy lẳng lặng viết hoạ ngay một bài thơ lên bảng mang tên “ Pháo Kít” thầy thay thế chữ “c..” bằng “kít” , bài thơ dài mà thầy chia bảng làm hai Thầy bảo chúng tôi ghi chép vào vở, và thầy đọc to bài thơ cho chúng tôi nghe..

      Đáng tiếc tuổi tôi lúc ấy còn thơ dại quá chưa biết lưu tích đó làm di-sản cho mình, nên tôi ước mong được ai (?) cùng chung lớp với tôi (đệ ngũ) niên khóa (1967-1968) tại trường trung-tiểu học Tiến-Đức biết hoặc lưu giữ được những bài thơ của thầy Đình-Hoạch (tôi xin lỗi không nhớ nổi họ của thầy Vũ hay Trần). Hoặc có ai biết vềThầy? Xin cho tôi được biết tin về Thầy.

 

      Tôi đã cố tìm tin tức về Thầy, nhưng đã bao năm trôi qua tôi không được biết gì hơn qua một người bạn cũng ở Nình-Hoà ngày xưa, bạn ấy kể cho tôi nghe rằng Thầy là người sinh sống tại Ninh-Hòa nhưng không rõ đường phố nào, có dạy tại Đức-Linh trước khi tôi vào Đức-Linh (Tôi vào Đức Linh năm đệ-tứ) Và tôi chắc rằng thầy cũng có dạy một vài trường chung quanh Ninh-Hoà. Bạn nào có biết thầy Trần?Vũ? Đình-Hoạch chăng? Hay bạn có gặp? Hay bạn biết về gia-đình hậu duệ của thầy? Tất cả mọi tin tức về Thầy là món quà quí giá mà tôi luôn mong chờ..

 

      Năm ấy là năm cuối tôi học ở trường Tiến-Đức, giữa cái tuổi “Lớn thì không lớn, bé thì không bé” ấy nó rất là khó chịu, khó chịu cho gia-đình và khó chịu cho cả chính bản thân nữa, về mặt gia-đình là tuổi “khó dạy nhất” hay cãi lời mẹ, trên trường lớp với những lời trêu giễu của bạn bè nhất là gọi tôi là “Phi-ròm” hay “Cà-khêu” là khó chịu lắm thay! Tôi phải quẳng ngay cho bạn đó một cái liếc có đuôi mới nghe..

 

      Và thầy Đình Hoạch đã đến với lớp tôi như hình bóng của một người cha dùi dắt chúng tôi trên đường văn chương chữ nghĩa, tôi bắt đầu mê đọc văn và bắt đầu bắt chước theo gương Thầy tập làm thơ.

      Tôi còn nhớ Noèl năm (1968) Thầy cho chúng tôi viết luận văn đề tài (tự do) về Noèl, ngày trả bài viết về cả lớp đều nhận được lại bài, riêng tôi chờ mãi cũng chưa thấy bài của mình được trả về, tính tình nhút nhát nên không dám hỏi Thầy, cả lớp bạn bè ai cũng lao xao về điểm, về bài của mình, chỉ mình tôi sao lo lắng quá.. Đột nhiên Thầy gõ thước lên bảng tiếng phát to, cả lớp giữ lại yên lặng ngước nhìn lên bảng theo hướng Thầy..

“Hôm nay Thầy giữ lại đây một bài..và thầy sẽ đọc to cho các con nghe chung, bài này Thầy chấm mười bảy điểm..”(nhưng Thầy đã không nói tên người có bài)

      Khi Thầy đọc vào bài tôi nhận ra ngay là bài của tôi, Thầy đọc đến đâu tôi chỉ cúi gầm mặt xuống đó.. Đoạn cuối của bài văn cũng là lúc Thầy dừng chân kế cạnh bàn tôi và đưa trả bài lại cho tôi. 

      Rồi cũng vào cuối học kỳ năm đó trong buổi họp mặt phụ huynh học sinh toàn trường, bố tôi trong trường hợp tình cờ chào hỏi Thầy, Thầy trong dịp đó cũng biết được bố mẹ tôi có hai chị em tôi đang theo học những lớp môn Thầy phụ trách, khi bố tôi nêu tên tôi và em trai tôi học đệ-lục (sau tôi một lớp, lịch-sử về cậu em tôi xin đón xem vào bài tới). Thầy đã thông tin cho bố tôi biết nhận xét của Thầy về chị em tôi “Cầm Kỳ Thi Họa” tôi thấy ở hai đứa con ông có ba điều rồi, còn điều cuối là chữ Kỳ tôi chưa được rõ..”

      Cũng từ cuối niên học năm đó cho đến nay đã bốn mươi năm (40) trôi qua..Tôi chưa được lần nào gặp lại Thầy.

      Hôm nay cận kề ngày “Nhà giáo” tôi mượn dòng chữ này kính dâng lên Thầy tôi, lòng tôi kính nhớ Thầy và cám ơn Thầy đã có công dạy dỗ và chỉ bảo cho tôi biết con đường tôi đi..

Trên đường đời tôi đi.. Hôm nay tôi mới thật hiểu chữ “Kỳ”..Nếu cơ may nào (?) tôi được gặp lại Thầy, để trình lên Thầy rằng, con “Cờ” đời tôi thất bại..

      Có bắt lại được từ đầu ? Con cũng cần lời Thầy dạy bảo..