Bài 27:

DAO VỌNG CÀN HẢI TỪ

遙望乾海祠

Mang mang hải thuỷ tiếp thiên xu,   茫茫海水接天樞
Ẩn ước cô từ xuất tiểu chu (châu).  隱約孤祠出小洲
Cổ mộc hàn liên phù chử mộ,         古木寒連鳧渚暮
Tình yên thanh dẫn hải môn thu.       晴煙青引海門秋
Hào thiên tướng tướng đan tâm tận,  號天相將丹心盡
Phủ địa Quỳnh Nhai khối nhục vô.    撫地瓊崖塊肉無
Tiếu nhĩ Minh Phi trường xuất tái,   笑爾明妃長出塞
Tỳ bà bồi tửu khuyến Thiền Vu.       琵琶杯酒勸單于

 

TẠM CHUYỂN LỤC BÁT:

 

TỪ XA NHÌN ĐỀN CÀN HẢI

 

Mênh mông biển nối chân trời,

Đền nghèo khuất giấu bãi bồi lẻ loi.

Cây chiều nối bãi vịt trời,

Biển thu mưa tạnh cửa khơi khói tràn.

Hết lòng các tướng kêu than,

Đất Quỳnh dòng họ vùi tan còn gì!

Nực cười ra ải Minh phi,

Nghe theo chuốc rượu đàn tỳ Thiền Vu.

 

DỊCH NGHĨA:

 

Nước biển mênh mông tiếp nối chân trời. Thấp thoáng đền thờ lẻ loi giữa bãi cồn nhỏ. Trời chiều, cây xưa lạnh lẽo nối liền với bãi cát giữa sông có nhiều loài vịt trời. Cửa biển lúc tạnh mưa hơi khói xanh lan tỏa giữa mùa thu. Các tướng võ tướng văn kêu than dù đã dốc hết tấm lòng son. Thương xót thay đất Quỳnh Nhai đã lấy mất đi dòng họ nối dõi. Nực cười cho bà Minh phi phải đưa ra ngoài chốn biên tái để nghe theo bọn Thiền vu chuốc rượu, gảy đàn tỳ bà cho họ.

 

CHÚ THÍCH:

 

Đền Càn Hải hay còn gọi là đền Cồn nằm trên bãi cát ở Cửa Cồn ở huyện Quỳnh Lưu, Nghệ Tĩnh thờ Dương Thái Hậu vợ vua Tống Độ Tông đi lánh nạn quân Nguyên bị đắm tàu chết dạt vào Cửa Cồn được dân chúng lập đền thờ.   

Bài 28:

GIANG ĐÌNH HỮU CẢM

江亭有感

Ức tích ngô ông tạ lão thì,                  憶昔吾翁謝老時
Phiêu phiêu bồ tứ thử giang my.         飄飄蒲駟此江湄
Tiên chu kích thuỷ thần long đẩu,        仙舟激水神龍斗
Bảo cái phù không thụy hạc phi.         寶蓋浮空瑞鶴飛
Nhất tự y thường vô mịch xứ,            一自衣裳無覓處
Lưỡng đê yên thảo bất thăng bi.         兩堤煙草不勝悲
Bách niên đa thiểu thương tâm sự,      百年多少傷心事
Cận nhật Trường An đại dĩ phi.          近日長安大已非

 

TẠM CHUYỂN LỤC BÁT:

 

CẢM XÚC Ở BẾN GIANG ĐÌNH

Nhớ khi cáo lão cha về,

Nhẹ nhàng xe ngựa đưa kề bến sông,

Thuyền tiên lướt nước như rồng,

Hạc bay, lọng quí trên không báo lành.

Từ khi xiêm áo vắng tanh,

Đôi bờ khói cỏ chẳng đành sầu dâng.

Trăm năm nhiều chuyện thương tâm,

Trường An khác lắm bội phần gần đây!

 

DỊCH NGHĨA:

Nhớ khi xưa, lúc cha của ta cáo lão về, xe bốn ngựa quấn cỏ bồ quanh bánh đưa đến bến sông này trông thanh thản nhẹ nhàng! Thuyền tiên gối nước lướt như rồng thần cao to như núi. Tàn lọng quí phái bay bổng trên không như chim hạc báo điềm tốt lành. Một lần từ lúc xiêm áo vắng tanh không còn nữa, hai bờ sông với những làn khói và đám cỏ sầu buồn không nguôi! Trăm năm trong đời xảy ra biết bao chuyện đau lòng. Những ngày gần đây ở Trường An cũng đổi khác rất nhiều!

 

 

CHÚ THÍCH:

Giang Đình: đình làm ở gần bến sông của dòng Lam ở quê Nguyễn Du tức làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân nên gọi là Giang Đình. Bến sông này là nơi các quan về hưu hoặc các sĩ tử đậu đạt đều ghé qua chỗ này. Năm 1771, cha Nguyễn Du là Nguyễn Nghiễm xin về nghỉ được chúa Trịnh cho thuyền lớn đưa về. Năm 1774, chúa lại vời ông ra Thăng Long nhận chức tể tướng. Năm ấy, Nguyễn Nghiễm đưa quân đi đánh chúa Nguyễn ở phía nam bị đau nặng về nhà thì mất (1775).

---

 

 

Xem BÀI 29 - 30

 

 

 

---

Dương Anh Sơn
 Giáo Sư Triết học

Trung học Ninh Hòa