THỜI KỲ SAU KHI BỊ TÙ OAN MUỐN LUI VỀ ẨN DẬT (Khoảng 1429 - 1437) Dương Anh Sơn

   

 

 

Bài 58 :

 

HẠ NHẬT MẠN THÀNH (I)

夏 日 漫成 (一)

 

Truyền gia cựu nghiệp chỉ thanh chiên,      傳家舊業只青氈

Ly loạn như kim mệnh cẩu tuyền (toàn)     離亂如今命苟全

Phù thế bách niên chân tự mộng,              浮世百年真似夢

Nhân sinh vạn sự tổng quan thiên              人生萬事總關天

Nhất hồ bạch tửu tiêu trần lự,                     一壺白酒消塵慮

Bán tháp thanh phong túc ngọ miên.         半榻清風足午眠

Suy hữu cố sơn tâm vị đoạn,                     惟有故山心未斷

Hà thì kết ốc hướng mai biên.                   何時結屋向梅邊

 

DỊCH THƠ:

 

Ngày hè tản mạn làm thơ (Bài 1)

 

Nghiệp xưa truyền lại chăn xanh,

Loạn ly nay mạng vẫn lành vẹn thôi.

Trăm năm trôi nổi mộng đời,

Đời người muôn việc, trời cao sắp bày.

Âu lo - bầu rượu tiêu ngay,

Nửa giường gió mát đủ vầy giấc trưa!

Chẳng nguôi lòng với non xưa,

Mái nhà dựng được bao giờ bên mai?!

 

DỊCH NGHĨA:

 

Của nhà xưa truyền lại chỉ có chiếc khăn xanh - Thời buổi loạn lạc mà nay mạng vẫn tạm vẹn toàn - Cuộc đời trôi nổi trăm năm thực ra như giấc mộng - Đời người muôn việc hết thảy đều do ông trời sắp đặt - Một bầu rượu trắng sẽ tiêu đi những âu lo của cuộc đời - Nửa chiếc giường cùng với gió trong mát đủ để dỗ dành giấc trưa - Chỉ có tấm lòng với núi quê xưa chưa bị đứt đoạn – Bao giờ làm được mái nhà ở bên gốc mai đây?

 

CHÚ THÍCH:

 

-     舊業 cựu nghiệp: chỉ nghiệp nho, con đường của kẻ sĩ ngày xưa.

-     青氈 thanh chiên: chỉ cuộc sống đạm bạc của các nhà nho nghèo (chiên: chăn lông hoặc vải mềm bện chăn).

-     苟 cẩu: tạm thời.

-     浮世 phù thế: cuộc đời lênh đênh, chìm nổi.

-     總關天 tổng quan thiên: rốt lại do ông trời sắp đặt (quan: xếp đặt, cửa vào).

-     塵慮 trần lự: những nỗi âu lo, lụy phiền.

故山 cố sơn: chốn xưa, quê xưa, niềm mong nhớ về một quê hương thanh bình, an nhàn theo cách nói của người xưa.

 

 

 

 

 

Bài 59 :

 

 

HẠ NHẬT MẠN THÀNH (II)

夏 日 漫成 (二)

 

Vũ quá đình kha trưởng lục âm,                  雨過庭柯長綠陰

Thiền thanh cung chủy tấu Ngu cầm.           蟬聲宮微奏虞琴

Song tiền hoàng quyển công môi thụy,        窗前黃卷工媒睡

Hộ ngoại thanh sơn cố sách ngâm.            戶外青山故索吟

Trú tĩnh càn khôn khoan đạo tứ.                  晝靜乾坤寬道思

Nhân gian danh lợi tỉnh sơ tâm,                  人間名利醒初心

Hồi đầu tam thập niên tiền sự.                    回頭三十年前事

Mộng lý du du cánh mạc tầm                      夢裡悠悠更莫尋

 

DỊCH THƠ:

 

Làm thơ tản mạn ngày hè (bài 2)

 

Tạnh mưa cành rợp xanh sân,

Đàn Ngu “cung, chủy” ve rần tấu vang.

Trước song dỗ giấc sách vàng,

Non xanh ngoài cửa giục ngâm thơ rồi.

Ngày yên mở đạo đất trời,

Lợi danh tỉnh ngộ cõi người từ lâu.

Ba mươi năm, chuyện ban đầu,

Xa xăm trong mộng biết đâu mà tìm?!

 

DỊCH NGHĨA:

 

Cơn mưa đi qua, cành cây ở sân bóng râm xanh thẫm - Tiếng ve kêu như hai âm “cung” và “chủy” của đàn vua Thuấn - Trước song cửa, quyển sách màu vàng được dùng dỗ giấc ngủ - Bên ngoài cửa, ngọn núi xanh như muốn giục ngâm thơ – Ban ngày trời đất yên ắng mở ra ý đạo rộng lớn – Trong cõi người, chuyện lợi danh lòng đã tỉnh ngộ thuở ban đầu – Quay đầu nhớ chuyện ba chục năm trước – Xa xăm trong giấc mộng càng thêm chẳng thể tìm.

 

CHÚ THÍCH:

 

-     柯 kha:cành lá.

-     宮微 cung, chủy: hai âm trong ngũ âm của nhạc phương Đông  (cung 宮﹐thương 商﹐giốc 角﹐chủy 徵, vũ 羽).

-     虞琴 Ngu cầm: đàn tương truyền do vua Thuấn chế tác (2255-2200T.TL) thường gảy bài Nam phong.

-     索 sách: muốn, tìm tòi, phép tắc, một mình.

-     晝靜 trú tĩnh: ngày yên ắng, vắng lặng.

-     寬 khoan: mở rộng ra, che chở, khoan thai; khoan đạo tứ: mở ra ý đạo.

-     人間 nhân gian: cõi người ta. Có sách âm chữ gian thành chữ nhàn 閒 (bản Đ.D.A h.đ). Có lẽ nghĩa chữ nhân gian hiểu như “chốn người ta” hay theo cách Nguyễn Du gọi là “cõi người ta” hợp lý hơn.

-     黃卷 hoàng quyển: sách có loại giấy màu vàng.

-     悠悠 du du: xa xôi, xa thẳm, xa dằng dặc

 

 

 

 

 

 

 

---

Dương Anh Sơn
 Giáo Sư Triết học

 Trung học Ninh Hòa