THỜI KỲ VUI THÚ ẨN DẬT Ở CÔN SƠN (Khoảng 1438 - 1442) Dương Anh Sơn

   

 

 

Bài 80 :

ĐỒ TRUNG KÝ THAO GIANG HÀ THỨ SỬ, TRÌNH THIÊM HIẾN

途中寄洮江何刺史程佥憲

 

Thao giang nhất biệt ý du du,                     洮江一別意悠悠

Bôi tửu luận văn ức cựu du.                       杯酒論文憶舊遊

Đông ngạn mai hoa tình ánh lãm,               東岸梅花晴映纜

Bình Than nguyệt sắc viễn tùy chu.              平灘月色遠隨舟

Trình công thế thượng vô song sĩ                程公世上無雙士

Hà lão triều trung đệ nhất lưu.                     何老朝中第一流

Linh Các tưởng ưng thanh thoại xứ,           鈴閣想應清話處

Thiên nhai khẳng niệm cố nhân phu.           天涯肯念故人不

 

DỊCH THƠ:

 

Giữa đường gửi Hà Thứ sử và Trình Thiêm hiến ở Thao Giang

 

Bồi hồi từ giã Thao Giang

Cuộc chơi chén rượu xưa bàn thơ văn.

Tạnh trời, mai ánh bờ đông,

Thuyền xa - trăng chiếu theo dòng Bình Than.

Trình công kẻ sĩ ai bằng,

Trong triều Hà lão vào hàng nhất thôi.

Thanh cao Linh Các những lời,

Bạn xưa còn nhớ góc trời hay chăng?!

 

DỊCH NGHĨA:

 

Một lần từ giã chốn sông Thao lòng nao nao bồi hồi - Nhớ cuộc chơi xưa bàn thơ văn với chén rượu - Bến bờ đông hoa mai lúc trời quang tạnh ánh sáng chiếu lên dây neo thuyền – Ánh trăng Bình Than theo chiếc thuyền đi xa – Trình công là kẻ sĩ không ai bằng được trên đời – Hà lão là người phong lưu bậc nhất trong triều - Tưởng như ở Linh Các nói những lời thanh cao đẹp đẽ - Bạn có chắc rằng nhớ đến người bạn xưa ở góc trời hay chăng?

 

CHÚ THÍCH:

 

-     刺史 thứ sử: quan coi một châu, một vùng đất.

-     佥憲 thiêm hiến: quan coi về pháp luật。

-     悠悠 du du: lo lắng, bồi hồi, xa xôi, nao nao trong lòng 。

-     映纜 ánh lãm: ánh sáng chiếu lên dây neo thuyền.

-     平灘 Bình Than: ở phía đông bắc Thăng Long xưa. Đó là một bến sông nằm trên cửa sông Đuống đổ vào sông Lục Đầu. Thờ nhà Trần, đây là nơi vua Nhân Tông triệu tập Hội nghị Diên Hồng để bàn việc chống giặc Nguyên xâm lược. Nay thuộc xã Đại Than, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh.

-     洮江 Thao giang: nằm ở đất Phú Thọ, ở ngã ba Tam Giang nơi gặp nhau của sông Lô và sông Đà. Bên Trung Quốc cũng có con sông cùng tên ở Sơn Tây.

-     鈴閣 Linh Các: nơi nghỉ ngơi trong các tư dinh quan lớn để bàn bạc văn chương.

-     不 phu: âm của “bất” (chẳng, đừng, không): há chăng, há chẳng, hay chăng… Câu 8: có chắc không bạn xưa nhớ đến (tôi) ở nơi góc trời (này). Chữ “bất” còn có âm khác nữa là “Phủ” và “Bỉ” (coi thường).

 

 

 

Bài 81 :

 

MỘNG SƠN TRUNG

夢 山 中

 

Thanh Hư động lý trúc thiên can,                清虛洞裡竹千竿

Phi bộc phi phi lạc kính hàn.                       飛瀑霏霏落鏡寒

Tạc dạ nguyệt minh thiên tự thủy,                昨夜月明天似水

Mộng kỵ hoàng hạc thượng tiên đàn          夢騎黃鶴上仙壇

 

DỊCH THƠ:

 

Giấc mộng trong núi

 

Thanh Hư động trúc hàng ngàn,

Ào ào thác đổ lạnh màn gương soi.

Sáng trăng trời nước đêm rồi,

Hạc vàng mơ cưỡi lên nơi cõi Bồng.

 

DỊCH NGHĨA:

 

Trong động Thanh Hư, trúc có hàng nghìn cây – Thác nước bay đổ xuống ào ào, gương soi lạnh tăm – Đêm qua trăng sáng, bầu trời (trong suốt) như nước – Mơ được cưỡi hạc vàng lên cõi tiên.

 

 

CHÚ THÍCH:

 

-     清虛洞 Thanh Hư động: nằm ở núi vùng Côn Sơn nơi ông ngoại Nguyễn Trãi là Thượng tướng Trần Nguyên Đán về dưỡng lão.

-     瀑 bộc: thác nước.

-     霏霏 phi phi: rơi lả tả, tuyết bay lả tả, ào ạt.

-     天似水 thiên tự thủy: bầu trời (trong vắt) như nước.

-     黃鶴 hoàng hạc: theo tích xưa Phí Văn Vi, quê ở Vũ Xương, Hồ Bắc T.Q, sau khi mất hóa thành tiên, thường cưỡi hạc vàng về thăm trần thế.

仙壇 tiên đàn: cõi tiên hay còn gọi là cõi Bồng Lai, nơi chư tiên ở cùng với Tây Vương Thánh mẫu.

 

 

 

---

Dương Anh Sơn
 Giáo Sư Triết học

 Trung học Ninh Hòa