|
Nguyễn
Thanh
Ty
Kỳ 6:
Bây
giờ chúng tôi mới thấy rơ trong tay bọn chúng đứa nào cũng lăm lăm con dao.
Làm sao đây? Chúng tôi nh́n nhau không biết phải làm cách nào để giúp sức
người ơn, đành trơ mắt ếch nh́n anh một cách bất lực. Nhưng lạ thay, chàng
thanh niên vẫn b́nh tĩnh, tay chống nạnh sườn, nh́n đám du đăng đang
giương nanh, múa vuốt, không một chút sợ sệt. Sau một lúc ḥ hét thị oai
để cướp tinh thần đối phương, chúng hè nhau áp vô một lượt định tấn công
anh bằng đ̣n hội chợ. Nhưng nhanh hơn chúng
trước mấy giây đồng hồ, ba phát súng nổ chát chúa vang lên trong đêm tối
tĩnh mịch. Cả bọn bỏ chạy tán loạn, té ḅ lê, ḅ càng. Vừa chạy vừa la
thất thanh:
- Nó có súng! Nó có súng!
Th́ ra trong lúc chúng tôi lo lắng cho sự an nguy của
anh, anh rất b́nh tĩnh đối phó với chúng. Chờ cho chúng thật sự tấn công,
anh mới móc súng ra bắn ba phát chỉ thiên thị uy, cốt hù dọa chúng mà thôi.
Khi mọi sự trở lại yên tĩnh, chúng tôi mời anh vào quán để cám ơn và mời
anh một chầu. Anh vui vẻ ngồi vào bàn và tự giới thiệu:
- Tôi là Triệu. Thiếu úy Triệu. Đại đội tôi mới được tăng cường tới Bảo
Lộc sáng nay để bảo vệ an ninh quận.
A nh
quay sang hỏi thăm chúng tôi. Sau khi nghe chúng tôi lần lượt giới thiệu
và cho biết là đang dạy học tại đây, cũng vừa mới tới được mấy ngày. Anh à
lên một tiếng và xoay lưng ra phía sau, ngoắc tay một cái, lập tức có hai
anh khác đang ngồi nhâm nhi cà phê trong góc vội chạy đến trông điệu bộ
rất cung kính:
- Dạ ! Ông thầy!
Ông thầy sai ǵ tụi em!
Triệu nói:
- Hai anh về
lấy chiếc Dodge tới đây để đưa mấy ông giáo về nhà cho an toàn!
Một anh nói:
- Khỏi cần hai
người. Một ḿnh em về lấy xe. Để thằng Xinh ở lại bảo vệ ông Thầy.
Chúng tôi lo
ngại anh đi một ḿnh nên đồng thanh:
- Anh coi chừng
tụi nó trả thù.
Anh ta nháy mắt
cười với chúng tôi, tay vỗ vỗ vào lưng và nói:
- Tui có cái
này, đố cha tụi nó dám!
H óa ra, Thiếu úy
Triệu c̣n có hai vệ sĩ đi kèm mà chưa cần phải ra tay. Ngoài hai vệ sĩ to
như hai ông hộ pháp ra c̣n có ba con chó lửa nữa th́ tụi nhóc du đăng cả
chục đứa ăn nhằm ǵ. Chúng tôi kết bạn với nhau từ đêm ấy. Hơn tháng sau,
đại đội Triệu hành quân đi nơi khác, gấp rút, không kịp gặp nhau nói lời
từ giă. (Không biết vị ân nhân này, bây giờ c̣n hay mất, tôi không hề gặp
lại).
Đ êm đó, Sơn nằm kể
cho tôi nghe, thời gian ở Huế, anh làm huấn luyện viên nhu đạo cho Sở Hiến
Binh Thừa Thiên. Sau một cơn
bạo bệnh, anh quên hết các thế vơ. Tôi nghe mà ḷng hoài nghi, thắc mắc.
Tôi cũng có học đôi chút về nhu đạo. Nhu đạo cốt lấy nhu thắng cương. Dùng
lực người làm lực ḿnh để chiến đấu, rất ít hao nội lực. Nếu v́ bệnh hay
lư do nào khác th́ chỉ mất sức khỏe hay nội lực chứ làm sao mà quên hết
các thế vơ. Trừ khi mất trí nhớ. Nhưng thấy Sơn trong lúc c̣n đang sợ về
chuyện vừa rồi, tôi không tiện hỏi lại. Sau đó cũng quên luôn. Nay, lại
nghe ông Trịnh Cung nhắc chuyện Sơn tập nhu đạo với đứa em, bị cú choàng
vai, phải nằm viện, thành ra ốm yếu. Mối nghi ngờ Sơn nói dối để tự che
đậy mặc cảm nhút nhát, hèn yếu của ḿnh lại vụt trở về trong kư ức.
L ại nhớ thêm một
lần khác, năm 1962, lúc học ở Qui Nhơn. Con trai B́nh Định rất ghét nam
giáo sinh Huế. V́ trai Huế mă ngoài trông rất bảnh và sang trọng. Các em
nữ sinh Qui Nhơn bỏ kép "lô can" của ḿnh chạy theo "của ngoại". Hơn nữa,
Qui Nhơn lúc bấy giờ chỉ có trường trung học Cường Để là lớn nhất, nhưng
chỉ có đến lớp đệ nhị mà thôi. Học sinh Cường Để đồng phục quần kaki xanh,
áo sơ mi trắng "póp pờ lin Ba Trái Đào", dép lốp bánh xe hơi làm sao địch
lại với giáo sinh Sư phạm quần Tergal đen, áo sơ mi dài tay trắng Nyl
France, cà vạt đen, đi giầy da bóng lộn. Trông oai và bảnh chọe lắm. Ái
chà! C̣n cái ông thợ may tiệm may Thích nữa chứ! Thật là tài! Không biết
ông bắt được ở đâu cái "tuy dô" rằng giáo sinh sẽ có món học bổng 200 đồng.
Ông liền điều đ́nh với Ban Giám đốc trường cho ông thầu may mỗi giáo sinh
một bộ complet màu xám. Tiền sẽ trừ vào cuối khóa. Thế là bỗng nhiên từ
trên trời rơi xuống, mỗi anh giáo sinh có một bộ đồ lớn, diện vào mỗi
chiều thứ bảy, dung dăng dung dẻ với người đẹp. Trông thiệt là oách! Nó
chính là cái gai lớn trong con mắt mấy anh con trai Qui Nhơn. Phải t́m
cách chơi lại mới được!
V ới chiến thuật du
kích, ŕnh ṃ trong các hẽm vắng, bất cứ anh Sư phạm nào có âm giọng "chi,
mô, răng, rứa" đều bị đột kích. Trịnh Công Sơn là một trong những nạn nhân
đầu tiên. Anh bị tước mất đôi kính cận. Tiếp mấy ngày sau, con đường từ
bệnh viện Nguyễn Huệ đến trường, chỗ nào cũng bị chận và khiêu khích đánh
lộn. Đă có mấy vụ ẩu đả. Dĩ nhiên, bị bất ngờ, phe ta ôm đầu máu. Chuyện
này náo động cả trường Sư Phạm. Thanh Hải, cây đờn ghi ta số một, lên xin
phép thầy Hiệu Trưởng Đinh Thành Chương cho lập toán đặc biệt để bài trừ
du đảng. Nhưng thầy không cho. Thầy bảo: "Nhiệm vụ đó là của Cảnh Sát. Các
anh đến đây để học thành thầy giáo chớ không phải để thành cảnh sát". Sau
đó, thầy liên hệ với chính quyền sở tại, xin can thiệp. Sự việc kéo dài cả
nửa năm mới dứt. Riêng Trịnh Công Sơn, mất đôi kính, trở thành anh mù bất
đắc dĩ, không đi học được. Bạn bè phải nhờ môi giới trung gian liên lạc
với tên đầu đảng xin chuộc lại đôi kính. Vậy mà Sơn lại kể với Trịnh Cung
chuyện ḿnh luyện Judo! Để làm ǵ?
S au
khi đại đội Triệu thuyên chuyển đi nơi khác, Sơn không dám đi uống cà phê
tối nữa. Tôi ở nhà cuồng chân, buồn như chấu cắn. Mà đi một ḿnh không có
Sơn th́ không vui. Một hôm, tôi cố rủ Sơn cho bằng được và cam đoan bảo
đảm an ninh cho anh. Sơn không mấy tin tưởng v́ tôi nhỏ con hơn anh. Sơn
ḍ xét:
- Ông lấy cái
ǵ bảo vệ tôi?
Tôi vỗ vào bụng
và nói:
- Cái này bảo
vệ cho ông và cho tôi!
Sơn cười ré lên.
Đang nằm dài trên "đi-văng", Sơn nhổm dậy tới sờ vào bụng tôi, vừa cười
vừa nói:
- Để coi mấy
con lải trong bụng ông to cỡ nào mà bảo vệ được tôi?
Nhưng Sơn vội
rụt tay lại và nín bặt. Hai mắt tṛn xoe đầy ngạc nhiên nh́n tôi thắc mắc.
Giọng tôi nghiêm chỉnh lặp lại:
- Được chưa?
Sơn vẫn đầy
nghi ngờ:
- Ông lấy ra
cho tôi coi nó là cái ǵ vậy?
Tôi tḥ tay vào
áo, lôi ra một sợi dây điện, loại dây đôi, mềm, dài một thước rưỡi. Sơn
lại càng thắc mắc:
- Ông đem dây
điện theo dùng làm ǵ?
Tôi phải giảng
giải sơ lược về công dụng của nó thay thế chiếc trường côn, tiện dụng mang
theo bên ḿnh, pḥng khi hữu sự. Sơn ṭ ṃ:
- Tôi chưa nghe
thấy bao giờ. Ông có thể kể cho tôi nghe học ở đâu và biểu diễn vài đường
cho tôi coi được không?
Đ ể cho Sơn hoàn
toàn yên tâm, tôi lôi Sơn ra sân xem tôi đi vài đường lả lướt. Sợi dây
điện lúc này theo sức từ trong tay tôi vung ra đă biến thành chiếc trường
côn, quay tít trong không khí phát ra tiếng vù vù. Tôi chỉ biểu diễn vài
đường trong bài "Thế roi
tàng sư" rồi dừng lại. Sơn vỗ tay khen hay. Lúc này Sơn mới chịu
mặc quần áo đi với tôi.
S uốt buổi tối cà
phê đó, Sơn bắt tôi kể chuyện học vơ. Tôi chỉ kể đại lược thôi, chứ kể hết
th́ dài ḍng lắm. Sơn cười khoái chí những đoạn tôi đứng tấn cho tàn cây
nhang, hai chân mỏi ră rời, té chỏng gọng. Hoặc tôi không chịu học các môn
đao, thương, kiếm, kích mà chỉ yêu câu thầy dạy cho môn chạy trốn trong "tam
thập lục kế, đào tẩu vi thượng sách."
T rịnh
Công
Sơn
Con Người Tài Hoa Nhiều Mặt:
N goài tài năng âm
nhạc, Sơn c̣n nhiều tài khác nữa. Môn nào cũng xuất sắc hết. Nhảy đầm rất
bay bướm. Đánh bi da hết xẩy. X́ phé khỏi chê. Trừ cái món kia...
N hảy
đầm:
Cuối năm 1964, Tỉnh cho xây cất cạnh bờ hồ một công
tŕnh tân kỳ đặt tên là "Câu lạc bộ Lâm Đồng" dành cho quân, cán chánh
trong tỉnh giải trí. Câu lạc bộ có hai tầng. Tầng dưới đặt mấy bàn bi da.
Tầng trên bán cà phê và đồ nhậu. Mỗi buổi chiều, tắt nắng, chúng tôi kéo
nhau lên CLB nhâm nhi cà phê, nh́n ra mặt hồ. Nhà thủy tạ giữa hồ được nối
liền vào bờ bằng một chiếc cầu gỗ, dáng cong cong h́nh cầu ṿng, sơn toàn
màu đỏ, ẩn hiện giữa làn sương đục, đẹp như bức tranh thủy mạc. Chúng tôi
cứ tưởng chừng như ngồi trên lầu Hoàng Hạc. Thật ra chưa ai biết Hoàng Hạc
lâu tṛn méo ra sao. Nhất là những chiều mưa lâm râm, lất phất. Khí trời
lành lạnh, se se, kéo cao cổ áo măng tô, ngồi trên lầu, nh́n về phía hồ xa
xa, nhớ người yêu mà ư ử hát:
"Chiều này c̣n mưa sao em
không lại! Nhỡ mai trong cơn đau vùi, làm sao có nhau! Hằn lên nỗi đau.
Bước chân xin em về mau... " Hoặc: "Chiều
một ḿnh qua phố, âm thầm nhớ, nhớ tên em..." th́ từng lời,
từng lời thấm không chịu được. Nhạc của Sơn phải hát đúng trong khung cảnh
ấy mới hay, mới cảm hết cái hồn của lời, của nhạc.
Người quản lư CLB cho hay, Tỉnh dự định sẽ làm lễ khánh
thành CLB trước Tết dương lịch. Ngày đó Tỉnh sẽ mướn một số ca ve ở Sài
G̣n lên, sẽ có dạ vũ tưng bừng. Đích thân Đại tá Tỉnh trưởng khai "bal".
Nghe tin, anh nào cũng ạo ực. Nhưng nh́n lại toàn một đám nhà quê. Anh nào
cũng chỉ biết nhảy ḷ c̣. Trừ chàng họ Trịnh trúng mánh. Thế là cả bọn xúm
lại đ̣i Sơn dạy nhảy.
T hời
gian c̣n hơn tháng, làm sao học cho kịp. Phải gấp lên mới được. Căn pḥng
tôi và Sơn ở trở thành sàn nhảy. Nhưng đám học tṛ láu cá, muốn trắc
nghiệm tài nghệ ông thầy trước mới học sau. Sơn phải biểu diễn vài đường
bay bướm. Anh mượn chiếc ghế đẩu giả làm đào, khai "bal" bằng điệu Paso
dồn dập. Miệng đánh nhịp, chân bước tới lui, nhịp nhàng, uyển chuyển. Từ
Paso anh chuyển sang Cha Cha Cha, rồi Be bop, rồi Tango, quay cuồng với
điệu Valse, trở về với Bolero và cuối cùng đứng yên một chỗ, lắc lư thân
h́nh, nghiêng qua, ngă lại theo nhịp miệng Chắc... x́nh! Chắc... x́nh! của
điệu Slow. Tất cả đều công nhận Sơn nhảy đẹp. Với đôi chân dài, Sơn nhảy
Tango rất tuyệt. Thấy Sơn nhảy anh nào cũng ham. Nhưng nh́n lại ḿnh, thấy
thân h́nh ồ dề, thô cứng, nặng nề như trâu nước, anh nào cũng lắc đầu ngao
ngán.
- Ông Sơn ơi!
Tụi này mà học nhảy được như ông chắc phải tới Tết Công Gô, Tết Ma Rốc!
Sơn cười cười:
- Mấy cha tưởng
dễ ăn hả! Hết bao nhiêu cơm gạo ở vũ trường rồi đó!
Rồi Sơn trấn an
chúng tôi:
- Mà không sao!
Mấy ông chỉ cần học một điệu Slow là đủ rồi. Điệu này rất dễ. Nhưng nhảy
cho hay lại rất khó.
Để trấn an và
gây thêm tin tưởng cho chúng tôi, anh kể chuyện một anh Tây già ở Sài G̣n,
đêm nào cũng có mặt ở vũ trường. Sơn kể:
- Tôi hồi đó
mới học nhảy nên cũng mê lắm. Nhưng học sinh làm ǵ có tiền. Thỉnh thoảng
mới tới dancing, lần nào cũng gặp anh Tây già này. Anh Tây này cao lớn, có
cái bụng phệ rất bự, dáng nặng nề nên không nhảy được các điệu khác, chỉ
nhảy mỗi một điệu Slow. Anh ta ôm em nào cũng không hết ṿng lưng v́ bị
cản bởi cái bụng. Anh ta cứ ôm riết em ca ve, đứng yên một chỗ. Hễ nghe
tiếng bass đánh x́nh một cái, anh ta lắc nghiêng người một cái. Cứ thế cho
đến cuối bản nhạc. Có điều đặc biệt đáng tức cười ở đây là mỗi lần đến
đoạn nhạc du dương, đắc ư, anh ta th́nh ĺnh buông em ra, bước lui một
bước, tay phải nắm lại, đấm vào ḷng bàn tay trái đánh bộp một tiếng,
miệng khen bằng tiếng Việt "Hay...x́" rồi bước tới ôm em lắc lư như cũ.
S ơn vừa kể, vừa
làm điệu bộ khiến chúng tôi cười rũ ra. Lối kể chuyện của Sơn rất có duyên
và hấp dẫn. Sau mấy ngày tập dượt ráo riết, chúng tôi cũng thuần thục như
anh Tây già. Chúng tôi náo nức trông cho mau đến ngày khánh thành để được
ôm mấy em và trổ tài. Nhưng gần những ngày cuối năm Việt Cộng ăn Tết sớm,
rót hỏa tiễn liên tục vào hai quận Di Linh và Bảo Lộc thay pháo, chương
tŕnh vui chơi phải hủy bỏ. Bài học "Chát...x́nh" không có cơ hội đem ra
ứng dụng.
B ida:
T hường trực ở bàn
bi da, bọn chúng tôi gồm năm đứa. Sơn, Tâm mập (tức Nguyễn Hảo Tâm phân
biệt với Tâm lùn tức Nguyễn Văn Tâm), Nguyễn Đức Tín, Ngô Thanh Bạch và
tôi. Chia thành hai phe, trường kỳ quyết đấu. Sơn và Tâm mập một phe. Tín
và Bạch một phe. Tôi bị cho ra ŕa v́ đánh quá dở. Không bao giờ đi một "cơ"
được ba điểm. Tôi được hội đồng phong cho chức trọng tài, lănh nhiệm vụ
đứng ghi điểm và phân xử những vụ ăn gian. Cuối cùng là ăn ké khi kết thúc
màn quyết đấu. Đứng ngoài mới thấy rơ phong cách của từng người chơi.
Bạn bè một thuở nay vừa gặp
lại
Từ trái sang phải:
Nguyễn Văn Tâm, Nguyễn Tiến Lăng,
Nguyễn Đức Hinh và Đỗ
Danh Đạo.
Ảnh chụp năm
2003
T âm
mập có dáng xấu nhất v́ cái bụng phệ phát triển quá sớm ở cái tuổi hai
mươi bốn. Anh phải đứng dạng chân chàng hảng để cho cái bụng thấp xuống
khỏi cấn thành bàn. Tay trái đặt trên mặt bàn, ngón tay trỏ cong lại như
cái móc câu để giữ đầu "cơ", chứ không chịu hợp với ngón tay cái thành
ṿng tṛn như mọi người.
Ngô Thanh Bạch to con, cao bằng Sơn, đứng phải rùn chân
xuống. Mỗi lần chuẩn bị thụt một quả, anh nhắm tới, nhắm lui, lưỡi thè ra
khỏi miệng, quẹo qua bên trái, hai hàm răng cắn chặt. Tôi cứ có cảm giác
mỗi lần anh thụt trái banh là mỗi lần đứt lưỡi. Nhất là những cú "đề trô"
lại càng toát mồ hôi lạnh.
N guyễn
Đức Tín đặc biệt có khuôn mặt tṛn, trắng trẻo như cô Thúy Vân. Mỗi lần đi
những đường cơ lắc léo, "ép phê c̣ng tre", anh mắm môi, bặm miệng, hai con
mắt ốc nhồi mở ra hết cở. Trán anh nhướng lên thành bốn lằn xếp. Anh liếm
môi vài cái trước khi thụt một đường banh quyết tử. Trước khi thụt, mặt
anh tái ngắt. Thụt xong, mặt lại đỏ như gấc, trước khi trở lại b́nh thường.
Riêng Sơn, tôi thích ngắm nh́n cái dáng của anh nhất.
Người dong dơng, hai chân dài, anh đứng thẳng người, hai chân chụm lại,
cúi xuống mặt bàn tạo thành một h́nh thước ở thắc lưng. Anh đặt tay trái
xuống mặt bàn, hai ngón út và đeo nhẫn x̣e ra h́nh rẽ quạt tựa xuống mặt
nỉ, ngón giữa đỡ ngón cái và ngón trỏ đan hợp nhau thành một ṿng tṛn, ôm
khít khao đầu ngọn cơ. Trước khi quyết định một đường banh, anh chăm chú
nh́n ba trái bi, tay cầm cục "lơ" miết miết trên đầu "cơ". Khi anh bỏ cục
"lơ" xuống thành bàn là đường "cơ" đă quyết định. Anh đánh thong thả, nhẹ
nhàng, xoay quanh bốn cạnh bàn một cách khoan thai, từ tốn, không một chút
phí sức. Tối thiểu một đường cơ của anh phải từ năm điểm trở lên. Tuy
nhiên, có bữa phe anh cũng thua tơi bời hoa lá. Anh không thể nào cứu nổi
bồ, khi Tâm mập chơi bết bát quá. Trong khi hai tay Bạch và Tín ngang sức,
ngang tài. Chúng tôi chơi giải trí không ăn tiền. Cá độ bằng những chầu cà
phê, bữa cơm trưa hoặc chầu bia tùy theo giờ giấc sáng, trưa, chiều và có
lúc cả buổi tối nữa.
N hững ngày cuối
tháng lănh lương, càng đông, càng vui nhộn. Chúng tôi có thêm Nguyễn Văn
Chất, Vơ Đôn Thao biệt danh "Sư phụ" từ cầu Đại Nga, giáp ranh với Tuyên
Đức về. Di Linh có Nguyễn Văn Hiện và Lâm Văn Rầm. Lại có thêm lính mới ṭ
te Đỗ Danh Đạo hổn danh Đạo Sữa. Ngoài ra c̣n có những bạn nhà binh. Những
sĩ quan trẻ tuổi trạc chúng tôi, nhưng "xếp bút nghiên theo việc đao cung"
sớm. Đó là những anh Vĩnh, Ngự, Tinh đều cùng cấp bậc Thiếu úy. Chỉ có anh
Thành là Trung úy, Chi khu phó, đă có vợ và một con. C̣n toàn là đám độc
thân vui tính. Ông trùm Lăng không có tên trong bảng "phong thần" v́ năm
giờ chiều là ông đă trùm mền, xoa dầu Nhị Thiên Đường rồi.
X ́
phé - Xập xám:
M ỗi thứ sáu đầu
tháng, pḥng chúng tôi trở thành ṣng bạc. Nhà hai anh Lăng và Đạo thành
nhà chứa. Đám bạn từ các nơi về tụ lại nhà tôi chơi bạc xong, kéo về nhà
Lăng, Đạo ngủ. Đánh bạc th́ tôi mù tịt. Tôi không có khiếu về môn này. Sau,
cố học lắm, mới biết chơi tứ sắc. Nhưng lên rác, xuống rác, trôi rác, khui,
quằn, đếm lệnh chẵn, lẻ, tới trơn, tới quan th́ rắc rối quá. Tôi chỉ thích
đánh "bấc" của người Bắc. Môn này vui và hấp dẫn hơn bài cào. Nó hay ở chỗ
là bài cùng điểm mà lại ăn nhau ở hàng thập, hàng vạn, hàng văn, hàng sách.
Nhưng đám nhà nghề như Sơn, Hiện, Rầm, Bạch, Thao, Tín... đều chê. Đó là
dành cho dân nhà quê. C̣n dân chơi th́ chỉ xập xám hoặc x́ phé mới đúng
điệu. Sau khi lănh lương, buổi sáng, ăn nhậu, bi da, cà phê đă đời, anh
nào không có máu đen đỏ th́ về nhà Lăng ngủ. Phần c̣n lại về pḥng chúng
tôi gầy ṣng. Sơn một tay chấp hết. Anh trụ từ đầu hôm cho đến sáng, người
vẫn khỏe. Nói theo kiểu Kim Dung, sắc mặt không thay đổi, hơi thở vẫn điều
ḥa. Nghĩa là có những anh, nửa đêm mệt quá phải ngă lưng, kḥ một chút.
Anh khác thay tay. Sơn vẫn ngồi một chỗ, thuốc lá liên tục; cà phê hết ly
này đến ly khác; không đi tiểu, mới lạ. Cứ trung b́nh mười ván là Sơn vơ
làng hết bảy, tám.
T hua
quá, những lần sau, Tín cạch. Tín chấp hai tay làm bộ xá xá:
- Ông Sơn ơi là
ông Sơn ơi! Tiền lương em đây! Ông cứ lấy mà xài. Đừng "rê" em vào ṣng
nữa. Bàn tay ông có ma, ghê thấy mẹ. Em sợ lắm!
Nói xong, Tín
cười hềnh hệch, đổi giọng:
- Bố bảo em
cũng chả dám chơi với ông! Ghê thấy mẹ!
Có lần tôi hỏi
Sơn:
- Này, ông học
nghề ở đâu vậy. Có chơi lận không?
Sơn nói cho tôi
biết bí quyết đánh bạc:
- Chẳng có gian
lận ǵ hết! Chẳng qua mấy cha ấy cứ đưa bài cho tôi coi, tôi mới thắng
được dễ dàng mà thôi.
Tôi không tin,
vặn lại:
- Ông lại xạo
rồi! Có ai đánh bài mà lại đưa bài ḿnh cho người khác coi bao giờ?
Sơn thích thú
giảng nghĩa:
- Tôi nói đưa
bài có nghĩa là họ đưa cái mặt họ cho tôi biết. Nước bài của họ hiện lên
nét mặt hết. Tại ông không ở trong nghề nên không biết, không chú ư theo
dơi. Ông chỉ nh́n xuống chiếu, ngó quân bài thôi. Phải không nào?
Tôi phải công
nhận Sơn nói đúng. Tôi chỉ nh́n những cây bài đánh xuống hoặc những chi
bài binh xong x̣e ra mà thôi. Sơn nói tiếp:
- Những tay cao
thủ đánh bạc họ rất trầm tính. Không bao giờ để lộ cảm xúc trên nét mặt
cho đối thủ biết. Ngược lại, đôi mắt họ rất sắc. Họ kín đáo quan sát đối
phương để đoán từng nước bài mà tùy cơ ứng phó. Trong khi đó, ông ngẫm lại
coi! Mất tay Thao, Tín, Hiện, Rầm, hễ bài tốt th́ cười nói rầm rĩ. Bài xấu
th́ xịu mặt xuống, chửi thề ỏm tỏi th́ làm sao mà tôi không biết.
Tôi phải phục lăn kinh nghiệm của Sơn. Một chân lư
không căi vào đâu được. Dẫu bên này hay bên kia chân núi Pyrhéné.
T uy nhiên hay
không bằng hên. Sự đời có những cái trớ trêu, tréo cẳng ngỗng, không ai có
thể ngờ hết được. Sơn đă đại bại trước Phạm Quang Chữ, một tay mơ mới tập
chơi. Anh Chữ, chân chỉ hạt bột, ngoài giờ dạy học là về phụ với vợ trong
việc mua bán. Vợ anh có gian hàng bán quần áo trong chợ. Chị vợ ngồi thu
tiền. Anh chạy ṿng ngoài, gom hàng, giao hàng, tất bật suốt ngày. Anh ít
giao thiệp với bạn đồng nghiệp v́ mặc cảm với căn bệnh nan y của anh: bệnh
cùi. Chỉ là đồn đoán thôi. Anh vẫn béo tốt, da dẻ hồng hào. Duy chỉ có hai
bàn tay là hơi lạ. Bắp thịt hổ khẩu giữa ngón tay cái và ngón trỏ mất hẳn.
Những ngón khác co rút lại, cầm đồ vật rất khó khăn. Người ta đồn anh nhờ
uống vàng hàng tháng nên mới cầm giữ được không cho bệnh phát ra ngoài.
T rước
khi bọn trẻ chúng tôi được bổ nhiệm tới, Ty Tiểu Học Lâm Đồng ở trong t́nh
trạng buồn tẻ. Chúng tôi đă đem lại một nguồn sinh lực mới cho Ty. Với
phương pháp giáo dục mới và tinh thần trẻ trung đă thay đổi hẳn cái không
khí đều đều, buồn tẻ bao nhiêu năm nay ở cái xứ cao nguyên này. Phạm Quang
Chữ là người đầu tiên bứt ra khỏi cái ao tù nước đọng đó. Về sau, c̣n có
thêm nhiều người nữa tham gia vào cái không khí vui nhộn, cởi mở, phóng
khoáng của chúng tôi. Trong đó có cả cụ Trạch, hiệu trưởng trường Nam Bảo
Lộc, sắp hồi hưu. Ông Lợi Ty trưởng, rất văn nghệ, chịu chơi. Nhiều lần
xắn tay áo cùng đám trẻ "hạ cờ tay", vừa nhậu, vừa đánh bạc.
T rở
lại chuyện Phạm Quang Chữ đại thắng Trịnh Công Sơn.
B ài
của Chữ đỏ từ đầu đến cuối. Hai tay cầm bài ḷng kḥng, lèo khoèo, rớt lên,
rớt xuống, binh tầm bậy, tầm bạ mà vẫn cứ thắng. Chuyển sang tứ sắc. Mới
đánh vài cây anh đă "tới" mà lại tới quan, khui, quằn tùm lum. Đêm đó anh
hốt trọn. Anh nào cũng nhẵn túi. Nguyễn Đức Tín nổi khùng, chửi thề:
- Địt mẹ! Đúng
là thánh nhân đăi kẻ khù khờ. Mèo mù vớ cá rán. Ông bà ta bạc tóc mới nói
ra được điều ǵ th́ trúng phóc điều đó, không sai một ly ông cụ.
Quay sang Sơn,
Tín thọc cù léc:
- Chỉ có bàn
tay ông cùi mới trị được ông bàn tay ma!
Nói xong, Tín
cười hắc hắc một thôi. Quả thật, đêm đó, Trịnh Công Sơn không c̣n một xu
dính túi.
C ái
khoản kia...
... Em Pleiku má đỏ môi hồng...Ở đây mùa đông...đi dăm
phút đă về chốn cũ ." Cái ông nhà
thơ nào đó đă tả cái xứ cao nguyên rất đúng. Thật vậy! Cái phố quận Bảo
Lộc gom lại bằng bàn tay ở một đoạn phố ngắn. Hầu hết cư dân đều sống biệt
lập trong các xứ đạo hoặc trong những "phẹt". Danh từ "phẹt" lần đầu nghe
lạ tai và buồn cười. Tôi cứ có ư nghĩ thô tục khi thấy những chiếc xe Lam
chở khách, hai bên hông kẻ hàng chữ chỉ tuyến đường "Bờ Lao-Phẹt." Măi về
sau, có dịp đến phẹt mới biết đó là "Ferme", trang trại của người Pháp có
đồn điền trà và cà phê tại đây. Mấy ông trong xứ Tân Thanh, Tân Phát phiên
âm thành tiếng Việt là Phẹt.
C ái phố quận quá
nhỏ, đến nỗi có người ví von, con chó cũng nằm không đủ chỗ phải ló cái
đuôi ra bên ngoài. Cho nên mấy ông giáo đi đâu cũng đụng học tṛ của ḿnh.
Học tṛ ở đây đi học rất trễ. Có đứa cao tồng ngồng bằng thầy. Do đó, muốn
giữ cái vỏ mô phạm luôn luôn sáng như trăng rằm để làm gương soi cho học
tṛ, chúng tôi, mỗi tháng phải kéo nhau lên tận Đà Lạt, thác Gu gha, để du
hí. Ở đây, ngoài phong cảnh thơ mộng, hữu t́nh, c̣n có những em Thái trắng,
Thái đỏ chuyên phục vụ cái khoản... thứ ba. Nghe nói các em có nhiều kiểu
lạ hơn người Kinh. Cả bọn chúng tôi về cái khoản... đó, đều "thường thường
bậc trung". Chỉ có Vơ Đôn Thao là được vơ lâm tôn lên hàng Sư phụ. Đă
không mất tiền cho em mà c̣n được em bao ngược. Tha hồ cơm no, ḅ cưỡi.
N gón nghề này, anh
nào cũng theo xin bí kíp. Vơ Đôn Thao ngoài khả năng "Yêu
em thật sâu...Yêu em dài lâu...",
anh c̣n có tài "xúc cốt" đánh lừa Hội Đồng Y Khoa để được miễn dịch vĩnh
viễn. Xúc cốt, theo Kim Dung, ông tổ nói phét trong truyện chưởng th́ đó
là môn vơ công luyện được phép làm cho thân ḿnh biến dạng, hoặc nhỏ lại,
xương cốt co lại như đứa trẻ. Ở đây, Thao chỉ cần bẻ quặt chân phải ḿnh
qua một bên, đi lặt ĺa, hệt như người què. Anh biểu diễn cho chúng tôi
coi. Lại được một phen cười vỡ bụng. Nhờ vậy anh khỏi đi lính. Nhưng đây
chỉ là chuyện nhỏ. Quan trọng là bí kíp "Nhất dương chỉ" chúng tôi ai cũng
muốn theo thọ giáo. Đứng đầu là Trịnh Công Sơn. Công lực của anh rất kém.
Theo Thao, đây là cơ duyên, trời cho ai nấy hưởng, không phải ai muốn
luyện cũng được.
A nh kể lại cái cơ
duyên của ḿnh:
- Lúc tôi mới mười hai tuổi, học lớp Nhất ở Tuy Ḥa, Phú Yên, bỗng dưng
mắc một chứng bệnh kỳ lạ. Người cứ xanh mướt, ngày càng gầy ốm. Cha mẹ tôi
hết ḷng chạy chữa đủ thứ thuốc vẫn không thuyên giảm. Sau có ông thầy Tàu
thuốc Bắc bắt mạch, chẩn bệnh quả quyết rằng tôi mắt bệnh hượt tinh. Thầy
giảng giải cho cha tôi rơ về căn bệnh này là tuổi thanh niên thường vướng
phải ba thứ tinh. Thông thường là mộng tinh. Trai đang sung sức, ban ngày
thấy gái đẹp, đêm mơ tưởng giao hợp mà xuất tinh. Ví như b́nh đầy mà tràn.
Không có hại. Cưới vợ là hết. Thứ hai, không nằm mơ mà vẫn xuất tinh, ấy
là di tinh, giống như cái b́nh nghiêng, nước đổ. Cũng không hại lắm.
Phương thuốc hiệu nghiệm để chữa là cưới vợ. C̣n cái này, ông thầy Tàu chỉ
tôi, gọi là hượt tinh, tức giống như cái b́nh lũng đít, chảy ngày, chảy
đêm cho đến chết. Bệnh này gây ra do thần kinh quá yếu hoặc chơi bời quá
độ mà thành.
C ha tôi nghe tới
đó, trợn mắt:
- Thầy nói sao? Thằng con tôi mới mười hai tuổi mà thầy nói nó chơi bời
quá độ?
Ông thầy Tàu biết ḿnh bị hớ, nói chữa:
- A! Cái này tôi nói theo sách vở mà! Nhưng ông đừng có lo. Tôi cho mấy
hộp "Tam tinh Hải cẩu bổ
thận hoàn", cháu nó uống một
tháng là hết bệnh.
C ả chục hộp, viên
nào cũng to như ngón cẳng cái, tôi cố trợn trạo nuốt. Thuốc hết mà bệnh cứ
y như cũ. Nghĩa là mỗi lần có chuyện ǵ xúc động bất ngờ hoặc hồi hộp, lo
âu th́ đũng quần tôi ướt đẫm. Ví dụ làm bài thi, gần hết giờ, bài vẫn chưa
xong th́ bị. Th́nh ĺnh ai vỗ vai hù một tiếng cũng bị. Tiếp tục uống Tam
Tinh Hải cẩu cả năm, người tôi cứ rạc dần, đi đứng hết nổi. Cha tôi phải
mang tôi vào nhà thương Grall, Sài G̣n xin chữa. Ở đó bác sĩ Tây, họ tiêm
vào đầu tôi cây kim dài cả gang tay để chữa. Tôi nằm ở đó gần sáu tháng
th́ bệnh dứt hẳn. Cha tôi tốn rất nhiều tiền nhưng cứu được thằng quí tử
ông rất mừng. Đến năm mười tám tuổi, đi chơi gái lần đầu, tôi t́nh cờ phát
hiện ra ḿnh có khả năng kỳ diệu đó. Tôi có thể kiểm soát và điều khiển
thằng "em tôi" theo ư muốn. Muốn tấn, thối, hoăn binh hoặc trường kỳ kháng
chiến bao lâu cũng được. Bởi vậy, anh em trong vơ lâm mới bái tôi là Sư
phụ.
N ghe xong, chúng
tôi đều thất vọng. Ngàn năm mới có cơ duyên một lần. Đâu đă đến phiên ḿnh!
M ỗi lần lên Gu Gha,
chúng tôi kêu bia uống vài chai cho nóng máy, thong thả ngắm các em Thái
lượn qua, lượn lại để chọn th́ Sơn lúc nào cũng t́nh nguyện làm người lính
xung kích đầu tiên. Đánh nhanh, rút nhanh. Đó là phương pháp chiến đấu của
Sơn. Có lần chúng tôi chưa uống hết chai bia, Sơn đă tàn cuộc chiến, mặt
mũi bơ phờ, trở về hậu cứ.
- Thật phí đồng tiền, bát gạo! Tín phê b́nh.
Đ ến lượt Thao trổ
tài. Quả thật lời đồn không sai. Chúng tôi cà kê đến chai thứ tư th́ Thao
đang hùng dũng trên đường chiến thắng trở về mang theo một tù binh: Một em
Thái trắng (đồ mạo hóa) cũng Xà rông, cũng ṿng cườm đeo tứ tung, nhưng
chỉ nói được ba tiếng "bắt cái nước". Đó là tiếng Thượng, có nghĩa "ấy em".
C̣n th́ nói rặc tiếng Việt. Hóa ra, em từ sông Mao, Phan Thiết lên đổi
vùng. Bà chủ bắt mạch biết khách yêu hoa hay ham của lạ, đặc sản, nên treo
đầu dê, bán thịt chó. Bà bắt mấy em thay đổi xiêm y, đeo ṿng, giả làm sơn
nữ Phà Ca câu khách.
Dần dà, thời gian sau, Sơn không tháp tùng với chúng
tôi nữa. Cố "nài hoa, ép liễu" đến mấy, Sơn cũng t́m cớ thối thác. Khi th́
lư do này, khi th́ lư do nọ. Ngô Thanh Bạch phán một câu chắc nịch:
- Bây giờ ông Sơn có chị Năm rồi. Ổng đang hợp tác với hăng súc ve chai !
T ập
vẽ
:
Đ ến bây giờ, tôi
mới biết Sơn c̣n kiêm thêm tài hội họa và đă nhiều lần cùng các ông Đinh
Cường, Trịnh Cung đem tranh đi triển lăm khắp nơi. Lúc bấy giờ, Sơn chỉ
ngồi hí hoáy vẽ theo mấy cái h́nh thiếu nữ mặt nhọn, một mắt. Người ốm
tong, dài thọng. Hai bàn tay thường kẹp giữa đùi. H́nh nào cũng mờ mờ,
không rơ nét. Sơn vẽ theo những h́nh b́a của Đinh Cường. Tôi không có óc
thẩm mỹ và "i tờ rít" về hội họa nên thường phá đám Sơn trong lúc vẽ:
- Ông Sơn nè! Ví dụ như người con gái ông vẽ lâu nay, th́nh ĺnh hiện ra
như trong chuyện Bích Câu kỳ ngộ, th́ ông có lấy làm vợ không?
Sơn đang chăm chú gôm đi vẽ lại, nghe tôi hỏi thế, ngẫn
ra mấy giây mới đáp:
- Sao ông lại thô tục thế! Người đẹp trong tranh phải có cái khác người
thật ngoài đời chứ. Nếu cứ phải cho giống th́ chụp h́nh là dễ nhất. Mà đă
thế th́ c̣n đâu là nghệ thuật.
T ôi
làm như hiểu ra thế nào là nghệ thuật bèn à lên một tiếng:
- Vậy nghệ thuật, nhất là về hội họa là phải vẽ làm sao cho khác với sự
thật, lạ hơn sự thật, càng quái dị càng hay, đến lúc người xem không thể
nào hiểu được bức tranh ông họa sĩ vẽ cái ǵ, th́ lúc đó ông họa sĩ mới
thực có tài và nổi tiếng?
N ghe
tôi dài ḍng cái sự "mới hiểu ra" nghệ thuật, Sơn gật gù:
- Gần gần như
vậy!
- Thế th́ tôi
cũng sẽ nổi tiếng! Tôi sẽ vẽ tranh trừu tượng! Tôi hớn hở khoe.
Sơn trợn mắt
nh́n tôi:
- Thiệt không
cha? Cha mà cũng biết vẽ tranh trừu tượng? Vẽ thử tôi coi!
Tôi cười thầm trong bụng, v́ Sơn bị tôi gạt:
- Dễ thôi! Tôi sẽ treo một khung tranh trống không. Nếu có ai hỏi, tôi sẽ
nói: Đó là bức tranh tôi vẽ đàn ḅ đang ăn cỏ theo phái trừu tượng. Nếu
c̣n thắc mắc: Đàn ḅ đâu? Tôi sẽ nói: Đàn ḅ ăn hết cỏ rồi, nó đi chỗ khác,
chớ c̣n đứng đó làm chi!
Đến đây, Sơn chợt hiểu, cười phá lên, hỏi tôi:
- Ông đào ở đâu ra những chuyện tiếu như vậy?
- Thiếu khối ǵ! Cứ hỏi ông Đặng Trần Huân khắc biết.
S ơn không biết ông
Huân là ai !
(Đón đọc tiếp kỳ
7)
Nguyễn
Thanh
Ty
Tác phẩm đă được in thành
sách năm 2004, bán với giá 17 đô-la Mỹ một cuốn kể luôn cước phí. Xin
liên lạc với tác giả tại :
Nguyễn Thanh
Ty
69
Edwin St.
N.
Quincy, MA. 02171
- USA
Phone:
(617) 328- 9833
|