TINH THẦN TRI ÂN TRỌNG NGHĨA
LỄ TẠ ƠN
Lễ Tạ Ơn là 1 ngày lễ lớn tại Hoa Kỳ.
Cách nay hơn 300 năm, những người Mỹ đầu tiên đă v́ 2 chữ Tự
Do, mà phải rời bỏ Quê hương, liều ḿnh băng qua Đại Tây dương, đến 1 lục địa
mênh mông hoang dă. Nhờ Thượng Đế phù hộ, nhờ ḷng tốt của người Da Đỏ đă cho họ
thực phẩm, chỉ họ trồng trọt chăn nuôi, họ đă vượt qua đói lạnh, tử thần, dần
dần ổn định tồn tại trên vùng đất mới. Buổi Lễ Tạ Ơn đầu tiên được tổ chức vào
ngày 4/12/1619 tại đồn điền Berkeley bên bờ sông James, ở Virginia, có 39 di dân
họp lại để tạ ơn Thiên Chúa đă bảo toàn họ suốt hành tŕnh hiểm nguy gian khổ.
Lễ Tạ Ơn chính thức do Thống Đốc William Bradford ở thuộc địa New England qui
định ngày 30/7/1623. Mọi người được mời tham dự ngày hội, họ mang đến ngỗng
trời, vịt trời, cá, rau quả , đậu bắp từ vụ mùa. Những người Da Đỏ địa phương
cũng có mặt, họ mang đến thú hoang mà họ săn bắt được như hươu, nai, heo rừng,
gà tây... Các bà làm bánh bột bắp với các loại hột rang. Khi mọi người tụ tập
quanh bàn đầy thức ăn, họ ôn lại những chết chóc, đói khổ, gian nan, cùng những
ơn phước mà họ nhận lănh, họ tạ ơn Đức Chúa Trời nhân từ yêu thương đă cứu giúp
dẫn dắt họ, họ cám ơn những người bạn Da Đỏ đă cưu mang, giúp đỡ họ từ những
ngày đầu đặt chân đến vùng đất mới. Từ điển Anh định nghĩa chữ Thanksgiving là:
"An _expression of the gratefulness to God" xin tạm dịch: "Một sự bày tỏ ḷng
tri ân đối với Thượng Đế"
Từ đó, Lễ Tạ Ơn đă trở thành một ngày lễ truyền thống cao đẹp, nêu cao tinh thần
khiêm tốn và biết ơn, tinh thần này đă thấm sâu vào đời sống văn hóa tinh thần
của mọi người công dân Mỹ. " Thank You" là 2 chữ được sử dụng nhiều nhất trong
sinh hoạt hằng ngày. Con gà tây (Turkey) là món ăn chính không thể thiếu trong
ngày lễ truyền thống, đến nỗi Thanksgiving Day cũng c̣n được gọi là "Turkey
Day". Hoa Kỳ hiện có 6.000 trại nuôi gà tây để cung cấp cho ngày lễ này. Ư nghĩa
ngày Lễ Tạ Ơn có thể gói gọn trong lời tuyên bố của Tổng Thống Bush, đọc trong
ngày Lễ Tạ Ơn năm ngoái, 28/11/2002 như sau:
"Tôi khuyến khích mọi người dân Hoa Kỳ hăy tề tựu trong nhà ḿnh, tại các nơi
thờ phượng, chia xẻ, cảm thông, đoàn kết qua sự cầu nguyện để bày tỏ ḷng tri ân
mà chúng ta được hưởng mọi phúc lợi từ Đấng Tạo Hóa Toàn Năng."
Ngày nay, Lễ Tạ Ơn là một ngày trọng đại, mà hầu như mọi người Mỹ đều phải trở
về đoàn tụ với gia đ́nh. Mục đích để xiết chặt mối liên hệ thắm thiết giữa ông
bà cha mẹ vợ chồng con cháu thân nhân bè bạn... qua những bữa ăn thật ngon, kể
cho nhau nghe những câu chuyện vui buồn sau nhiều ngày xa cách nhớ mong. Tại các
phi trường, người người nô nức chen chân... ai cũng mong được sớm bước lên máy
bay. Trên các xa lộ, xe cộ nối đuôi nhau... ai cũng trông cho mau đến nhà. Các
cửa hàng, siêu thị đông nghẹt khách hàng... ai cũng lo mua sắm để tổ chức party
mừng ngày Lễ Tạ Ơn đầy ư nghĩa.
Lễ Tạ Ơn năm nay nhầm ngày Thứ Năm, nhưng nhà trường, công sở đă cho học sinh,
nhân viên nghỉ từ hôm Thứ Tư cho đến Chúa Nhật. Nhiều hảng, xưởng, hotel... tặng
nhân viên mỗi người 1 con gà tây và 2 tháng lương để tỏ ḷng biết ơn. Lần đầu
tiên kể từ ngày khủng bố 11/9/2001, mùa Lễ Tạ Ơn năm nay có những dấu hiệu phấn
khởi hy vọng nói lên sự hồi phục nền kinh tế, chỉ số sản xuất tăng 62.8 điểm,
việc làm tăng 135.000 trong tháng 11, tổng sản lượng toàn quốc tăng 8.2% cao
nhất từ 20 năm qua. Ngày 27/11 dân chúng đón mừng Lễ Tạ Ơn với thịt gà tây và
diễn hành. Có những cuộc diễn hành truyền thống với các h́nh tượng tiêu biểu
được tổ chức tại các thành phố New York, Philadelphia, Saint Louis, Chicago...
Có những cuộc chạy đua truyền thống cũng được tổ chức tại các thành phố Detroit,
Sacramento, Minneapolis, Overland Park, Elmhurst... Có nhiều điểm phát tặng
phẩm, cấp thức ăn miễn phí, tổ chức văn nghệ cho người không nhà. Có nhiều thành
phố tổ chức hiến máu để cứu mạng những người thập tử nhất sinh. Và đặc biệt nhất
là Tổng Thống Bush đă bbay đến Baghdad, thủ đô Iraq để dự Lễ Tạ Ơn cùng binh sĩ
và cám ơn họ đă chiến đấu ở đó để "defending the American people from danger."
Ông đă bắt tay, chào hỏi, chúc mừng, đọc diễn văn, dự bữa cơm chiều với 600 binh
sĩ tại phi trường Baghdad và chính Tổng Thống đă đích thân lấy đồ ăn cho từng
binh sĩ.
Tinh thần Lễ Tạ Ơn, ngoài lễ nghi, c̣n bàng bạc ẩn tàng trong các sinh hoạt hằng
ngày, trong văn hóa tinh thần của người Mỹ. Các công tŕnh kiến trúc đồ sộ của
quốc gia tại thủ đô Hoa Thịnh Đốn như Điện Capitol, Ṭa Bạch Ốc, Ṭa nhà Tối cao
Pháp viện... đă được thiết kế theo phong cách trụ tṛn, đặc trưng của nền kiến
trúc cổ Hy lạp, nhầm thể hiện tinh thần nhớ ơn đất nước Hy Lạp, quê hương của
nền dân chủ được thiết lập đầu tiên trên thế giới. Đài kỷ niệm Tổng Thống
Washington cao vút, đài kỷ niệm Tổng Thống Jefferson và Tổng Thống Lincoln uy
nghiêm, tất cả được xây dựng bằng đá cẩm thạch trắng với lối kiến trúc tuyệt vời
tại trung tâm Thủ đô để tưởng niệm và tri ân 3 vị Tổng Thống có công lao bậc
nhất trong nền Cộng Ḥa.
TRUYỀN THỐNG TRI ÂN TRỌNG NGHĨA CỦA NGƯỜI VIỆT NAM
Mặc dù đất nước VN không có 1 ngày lễ mang tên Tạ Ơn như ở Hoa Kỳ , nhưng tinh
thần Tạ Ơn đă có từ thời lập quốc xuyên suốt lịch sử hơn 4.000 năm văn hiến.
Thấm nhuần quan điểm triết học trung dung hài ḥa giữa Thiên, Địa, Nhân, giữa
các đức tin tôn giáo, nhầm mưu cầu một cuộc sống an lạc thái b́nh, họ đă coi
trọng lễ nghĩa liêm sỉ, đặt sự thờ phượng, phụng sự, hy sinh và biết ơn lên hàng
đầu. Chỉ nh́n cách bài trí nhà cửa của đa số người VN, gian giữa là gian dùng để
lập bàn thờ thờ cúng tổ tiên... là đủ để chứng minh cho điều nhận xét đó. Sự
tích Lạc Long Quân- Âu Cơ, bánh dày bánh chưng, Phù Đổng Thiên Vương, các câu
tục ngữ : "Uống nước nhớ nguốn, ăn trái nhớ kẻ trồng cây" cũng nói lên tinh thần
tri ân trọng nghĩa. VN có rất nhiều ngày Lễ, Tết trong năm, có Lễ Tế Đàn Nam
Giao ở Huế, Lễ Xuân Kỳ Thu Tế ở các Đ́nh làng... Qua các ngày Lễ, Tết, người VN
bày tỏ ḷng tri ân Trời, Phật, Thánh Thần, các anh hùng liệt nữ vị quốc vong
thân, các bậc quân sư phụ mẫu, bà con cô bác, các ân nhân, mạnh thường quân, nhà
từ thiện... và thắt chặt sợi dây tương thân tương ái đoàn kết yêu thương, đùm
bọc, tha thứ lẫn nhau giữa t́nh làng nghĩa xóm. Trong các ngày Lễ, Tết họ cầu
nguyện quốc thái dân an, mưa thuận gió ḥa, nhà nhà hạnh phúc người người an
vui. Và cũng nhân các ngày Lễ, Tết, họ t́m đến với nhau để bày tỏ những sai sót,
lỗi lầm đă xảy ra trong quá khứ, để xin được xí xóa bỏ qua... và trong tinh thần
từ bi, hỉ xả, trong t́nh làng nghĩa xóm, họ sẳn sàng tha thứ cho nhau. Những
câu: "nhân vô thập toàn, no mất ngon, giận mất khôn, ăn hiền ở lành, 1 câu nhịn
chín câu lành, năm mới nói chuyện mới, năm mới bỏ qua chuyện cũ..." nói lên tinh
thần hiền ḥa khiêm tốn, ḷng khoan dung độ lượng của người VN từ ngàn xưa đến
nay.
Nếu người Mỹ tự hào đất nước của họ là đất nước của Nữ Thần Tự Do, tổ tiên của
họ là những người can đảm bất khuất, yêu chuộng tự do, đă vượt qua đại dương để
t́m đất sống và lập nên một quốc gia dân chủ thịnh vượng, th́ người Việt cũng tự
hào đất nước của ḿnh là đất nước của ḍng giống Tiên Rồng, đă có một nền văn
minh "Nhân Chủ Làng Xă" lâu đời (theo Kim Định), tổ tiên của ḿnh là những người
bất khuất can đảm, yêu chuộng tự do, đă vượt qua hằng ngh́n dặm, từ miền tả ngạn
sông Dương Tử (theo truyền thuyết) theo cánh chim Lạc chim Hồng đi về phương Nam
nắng ấm, cuối cùng dừng chân trên đồng bằng sông Cửu Long màu mỡ, lập nên 1 dải
giang sơn gấm vóc h́nh cong chữ S như ngày nay. Người VN có tinh thần ḥa đồng,
khiêm tốn, lạc quan, cầu tiến, biết chọn lọc những tinh hoa từ các nền văn hóa
khác nhau để làm thành nét đặc thù văn hóa của riêng ḿnh. Chiếc Áo Dài VN mà
hằng năm vào ngày Tết Nguyên Đán, cộng đồng người Việt tại các thành phố lớn
khắp thế giới tưng bừng tổ chức những cuộc thi "Hoa hậu Áo Dài" để tỏ ḷng
ngưỡng mộ, tự hào, đề cao và bảo toàn một nét đẹp truyền thống vừa mang phong
cách dịu dàng kín đáo Á Đông vừa mang tính khêu gợi hấp dẫn Tây phương. Những từ
ngữ dân gian thông dụng: "Trời Phật, tam giáo đồng nguyên, tam cương ngũ thường,
khẩu Phật tâm xà, từ bi hỉ xả, bác ái phụng sự, mẫu tự La Tinh..." đă minh chứng
tinh thần ḥa đồng chung sống ḥa b́nh đó. Người VN xây đền Hùng, đền thờ Đức
Thánh Trần Hưng Đạo... để tri ân các vị anh hùng lập quốc, có công với đất nước.
Người VN c̣n đặt tên đường để tri ân những danh nhân trên thế giới, như Bác sĩ
Yersin...
Tóm lại, Thượng Đế đă sinh ra người Mỹ, người VN, hay bất cứ 1 dân tộc nào trên
trái đất, cũng đều ban cho họ lương tâm, lương tri và t́nh yêu rất thiêng liêng
mầu nhiệm. Càng yêu quê hương nồng nàn, người ta càng gắn bó keo sơn với mảnh
đất và con người, từ đó phát sinh ra ḷng thương nhớ và biết ơn. Những người
quên đi nguồn cội, vô ơn bội nghĩa, coi rẻ t́nh làng nghĩa xóm, quay lưng với
gia đ́nh, đoàn thể, cộng đồng, xă hội, nhân quần... hầu hết là những kẻ vô lại,
ích kỷ, chỉ biết có ḿnh, không những bị đời nguyền rủa mà tôn giáo đạo đức cũng
kết án. Những câu "khắc cốt ghi tâm, ơn đền nghĩa trả, công cha như núi Thái
Sơn, ơn nghĩa sinh thành làm con phải hiếu, một ngày cũng nghĩa trăm năm, nhất
tự vi sư bán tự vi sư..." là những lời thiết tha kêu gọi con người hăy nhớ. Và
nếu có quên th́ hăy thức tỉnh, ăn năn, mau mau trở về với "minh tâm kiến tánh"
với "kiến tố bảo phác" với "tâm chân như" tức là cái tâm trẻ thơ, cái tâm ban sơ
nguyên thủy của ḿnh, cái tâm chưa hề dính bụi trần ai, cực đoan, thù hận, đố
kỵ, độc ác, tị hiềm, ganh ghét, cao ngạo, thượng đội, hạ đạp, tham lam, ích kỷ,
mâu thuẩn...
Chỉ mới có ơn cha nghĩa mẹ sinh thành dưỡng dục mà đă to "như
núi Thái Sơn", lớn "như biển hồ lai láng" rồi. C̣n biết bao nhiêu những ơn khác,
như ơn Trời, ơn Phật, ơn Đất, ơn Thánh Thần, ơn Chiến sĩ, ơn Thầy, ơn bạn, ơn
vợ, ơn chồng, ơn em, ơn anh, ơn đời... nếu đem gộp tất cả lại th́ mỗi người
chúng ta trong nhân quân xă hội phải mang trên đầu trên cổ bao nhiêu ngọn núi
Thái Sơn, bao nhiêu biển hồ lai láng mới đủ???
Ôi Kim lang! Hỡi Kim lang!
Thôi thôi! Thiếp đă phụ chàng từ đây.
Cơn "sóng gió bất kỳ, hiếu t́nh không lẽ hai bề vẹn hai" đă làm cho Thúy Kiều
đành phải phụ chàng Kim để quên đi lời thề hẹn. Và cũng chính sự phụ bạc đó đă
làm cho nàng bị dày ṿ, cắn rứt, đau đớn đến nỗi "hồn ngất máu say, một hơi lặng
ngắt, đôi tay giá đồng". Ôi một cô gái mới 16 tuổi mà đă giữ tṛn được đạo hiếu,
đă coi trọng t́nh xưa nghĩa cũ đến như thế th́ thật đáng ca ngợi biết bao!
Dù rằng cổ nhân dạy "Thi ân bất cầu báo" để nói lên ḷng vị
tha nhân ái cao đẹp và tinh thần nghĩa hiệp bất vụ lợi của người xưa "kiến nghĩa
bất vi vô dơng giả" nhưng nghĩa vụ của mỗi người VN chúng ta trong nhân quần xă
hội hôm nay là phải luôn luôn ghi nhớ 4 chữ "tri ân trọng nghĩa" truyền thống
cao đẹp của người VN
VINH HỒ
|