Ninh-HoaDOTcom-DacSan2004

Từ khi con người đặt chân trên trái đất là đã có tình quê hương (TQH). TQH là những tình cảm thiêng liêng cao quý mà Thượng Ðế đã ban cho nhân loại, là sợi dây vô hình ràng buộc, gắn bó con người với mảnh đất nơi con người sinh ra, lớn lên, trưởng thành và sinh sống. Con người không thể sống thiếu vắng quê hương (QH), và nếu vì lý do nào đó bị buộc phải sống lưu vong xa lìa thì cuộc sống chẳng còn ý nghĩa gì, QH có thể mất nhưng TQH không bao giờ mất trong lòng người viễn xứ!
Ngay những loài vật hung dữ như cọp, cá sấu... cũng không thể sống xa dòng sông và khu rừng thân thuộc . Con trâu con chó bị bắt dẫn đi xa, biết tìm đường trở về chốn cũ. Ðàn cá hồi lang thang trên biển khơi, đến một ngày biết lội ngược dòng nước để trở về nguồn. Con chim bay trên bầu trời đến cuối ngày cũng biết tìm về tổ ấm.
Trong kho tàng văn chương bình dân, có lẽ không có câu ca dao nào nói về TQH hay hơn câu ca dao sau đây:

Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều

Thi hào Nguyễn Du có 2 câu lục bát tuyệt vời khắc họa tâm trạng nàng Kiều khi xa quê Cha đất Tổ:

Song sa vò võ phương trời
Nay hoàng hôn đã lại mai hôn hoàng

Hoàng Hạc Lâu là bài thơ tuyệt tác của Thôi Hiệu đời Ðường , từng được thi hào Lý Bạch nể phục, có 2 câu chót cũng nói về TQH của người lữ khách trên bến hoàng hôn, được Tản Ðà dịch như sau:

Quê hương khuất bóng hoàng hôn
Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai

Nỗi niềm nhớ nước thương nhà của Bà Huyện Thanh Quan trong bài Qua Ðèo Ngang cũng là tâm trạng chung của 2 triệu người Việt lưu vong trên thế giới, cũng là giọt lệ u sầu của đoàn dân Do Thái mất QH lạc bước đến mé sông Babylon, đã được ghi lại trong Kinh Thánh:

Chúng tôi đương ngồi trên mé sông Babylon
Bèn nhớ lại Sion và khóc

28 năm qua, người Việt hải ngoại đã hình thành một dòng thơ ca đặc sắc, đó là dòng Thơ ca Hoài niệm, ghi lại những tâm cảm nhớ thương Quê hương, có nhiều bài tuyệt bút, được dịch ra nhiều thư thứ tiếng, được đưa vào giảng dạy tại các trường đại học tại Hoa Kỳ. Thế mới biết TQH sâu nặng to lớn biết bao!

II. Tình Quê hương qua Trang Website Ninh-Hòa:

Tôi hiện ở Orlando, tiểu bang Florida, thuộc miền Ðông Nam Hoa Kỳ, thành phố du lịch hiền hòa ấm áp, không có núi, mà chỉ có hồ nhiều vô kể. Tôi thích nhìn những bông tuyết rơi và ngắm Thu về với lá vàng lá đỏ nhưng lại "nhút nhát" hơn các bạn Thành, Hào, Ngọc, Bê, Nhân, Rô, Quãng, Bề... không dám chọn cái lạnh đầy nhớ nhung lãng mạn ở các tiểu bang miền Bắc!

Người Việt ở Orlando có hàng ngàn, nhưng gốc Ninh Hòa (NH) thì chỉ trên dưới 20 gia đình sống rãi rác, dù bận rộn vất vả nhiều người cũng thích tham gia các sinh hoạt cộng đồng... và cũng có biết và đọc Trang W. NH. trên Net.
Nhờ bạn Quan Dương, từ tiểu bang LA sang chơi hồi đầu năm cho tin về Trang Web NH. mà tôi bắt được liên lạc với Thành, Hào, rồi với các thầy Lê Văn Ngô, Văn Hùng Thận, các anh Nguyễn Ngọc Du, Văn Hùng Ðốc, các bạn Bùi Hữu Tấn, Võ Ngọc... đã xa hằng mấy chục năm. Tôi có viết thư cho Thành bày tỏ niềm hân hoan về Trang Web NH, một tờ Tạp chí Liên mạng Toàn cầu đầu tiên viết về Quê Hương Ninh Hòa .

Ðể khích lệ hai bạn ở bước đầu còn nhiều khó khăn, tôi gởi vội một số bài viết về NH, kèm một lá thư:

"Với khả năng, thiện chí, lòng hy sinh và việc làm có ý nghĩa... , tôi tin các bạn sẽ thành công và được nhiều người ủng hộ."

Quả thật, sự thành công đã đến rất nhanh, chỉ mới có 6 tháng mà bài vở tràn ngập... từ sử địa, chùa chiền, nhà thờ, trường học, thắng cảnh, di tích, tài nguyên, đặc sản... Ðặc biệt các món ăn đặc sản quê hương mỗi khi đọc đến là bắt nhớ bắt thèm. Nem nướng Chả ram, Bánh căn, Cơm rượu của Nguyễn Thị Tuyết Mai, Phương Lệ, Phùng Thị Phượng bắt thèm cũng phải, chớ Cá liệt nấu ngọt, Cá cờ chiên sốt cà chua, có gì đâu mà cũng bắt tôi đến nhớ ngất nhớ ngây! Xin cám ơn các cô và tất cả những cây bút của Trang Nhà. Tôi nhớ sau Tết cứ đến tháng Hai tháng Ba, gió nồm thổi ngọt ngọt, là Má tôi có 2 món đơn giản nhưng thật tươi ấy, đến mùa sứa thì bà cho ăn sứa với mắm xút cùng lá tía tô bánh tráng nướng đậu phọng rang, còn qua Ðông mưa phùn lạnh lẽo thì đã có sẳn sẵn mắm bằm, mắm ruột hoặc mắm nêm ăn với lá xoài non, lá dừng, đọt móc mèo, hay lá bông chuồn chuồn, đu đủ hườm, khế, bắp chuối hột là những thứ có sẳn sẵn trong vườn. Nay nghe bạn Thành nhắc đến các món mắm ấy làm tôi nhớ đến Má tôi suốt đời sống trong khổ cực, đến khi tôi qua được bên này làm có chút tiền gởi về thì... cả ông và bà cũng chẳng còn nữa!

Trở về W. NH với các mục thơ, truyện, tùy bút, hồi ký, nhiếp ảnh, âm nhạc, du lịch... kể cả trang Mực Tím dành cho giới trẻ, tôi không khỏi ngạc nhiên vì bài nào, mục nào cũng làm tôi xúc động... có lúc tôi tưởng như mình đang về thăm quê hương. Bao nhiêu kỷ niệm của một thời vàng son tuổi trẻ trên mảnh đất chôn nhau đã lùi sâu trong ký ức, bỗng nhiên ồ ạt sống dậy quay về làm cho tôi sung sướng ngất ngây. Tôi miên man nhìn ngắm những tấm ảnh, những tên tuổi của người này người kia, quen có lạ có mà bồi hồi tưởng tượng như mình mới gặp đâu hôm qua. Phạm Dạ Thủy, Cao Nhật Quyên... những người bạn thơ đến tiễn tôi trong buổi tiệc chia tay 8 năm trước tại sân nhà với sự có mặt của nhiều bạn thơ Ninh Hòa, Nha Trang. Hải Ly, người đã đại diện các em trong Gia Ðình Phật Tử Chùa TB. tặng tôi một bài thơ rất dài do anh làm, viết trên tấm vải lụa màu xanh lam hiện tôi còn cất giữ. Trần Phượng Hoàng, người thường mở cho tôi nghe những bản nhạc do Duy Quang, Khánh Ly, Ngọc Lan hát, hay dẫn tôi ra thăm vườn Bon sai Non bộ của bạn. Ðiềm Ca, người cùng tôi và một số bạn lập ra Nhóm Thơ Bát Tiên những năm Nguyễn văn Linh lên làm Tổng Bí Thư. Võ Sự, người bạn rất nghệ sĩ của tôi đã cùng tôi và cả chục bạn yêu thơ khác lập ra Nhóm Thơ Tiếng Vọng tại nhà Huệ-Cầu-Gỗ năm 1968. Tôi cảm phục... vì qua thời gian dài sống trong khó khổ các bạn vẫn không quên nàng thơ của mình.

Còn đối với những bạn chưa quen, thì qua bài viết của họ, tôi cũng cảm thấy gần gũi thân thiết như anh em đang sống trong một mái nhà êm ấm. Từ những người cao tuổi, như anh Lê Duy Mậu, cho đến những người trẻ tuổi, như anh Dương Tấn Sơn, tôi đều rất hứng thú khi đọc họ. DTS đã cho tôi sự thích thú trong bài bút ký tuyệt vời của anh, kể lại cuộc gặp gỡ thiên tài âm nhạc VN, Pham Duy, người có mái tóc bạc trắng như bông gòn, có giọng nói bổng trầm như hát, mà riêng tôi cũng được gặp một lần trong Ðêm Minh họa Kiều tại Orlando mấy năm trước đây, tôi cũng sung sướng đứng chụp chung tấm hình với ông như Sơn vậy. Hôm nay Sơn, một người trẻ tuổi NH tỏ ra am hiểu nhạc PD, sốt sắng bạo dạn... đã được ông tiếp đón niềm nỡ tại Sài Gòn sau 28 năm ông trở lại thì có gì quý hóa bằng! Còn bài viết của anh Mậu đã ray rức tôi về một làng quê của anh, một làng quê nghèo khổ điển hình tại miền Trung cằn cỗi mà đời sống của người dân còn phụ thuộc hoàn toàn vào trời đất, như trong lời ca dao sau đây:

Lạy trời mưa xuống
Lấy nước tôi uống
Lấy ruộng tôi cày

Dù chỉ là lời mộc mạc nhưng anh đã gợi trong tôi bao nỗi cảm thương, không những đối với người sống mà còn với người đã khuất, trong đó có cha mẹ ông bà tổ tiên, tiền hiền khai khẩn, hậu hiền khai khẩn của chúng ta qua bao thế hệ, đã đổ ra không biết bao nhiêu mồ hôi nước mắt cho mảnh đất, mà 350 năm trước có tên là phủ Thái Khang, rồi Bình Khang và nay là huyện Ninh Hòa, một cuộc đất có người cho là"Ðịa linh Nhân kiệt"(?).
Tôi tự đặt một câu hỏi: "Tại sao anh Mậu gây được sự xúc động sâu xa qua bài viết của anh?" Và cũng tự tôi tìm câu trả lời : "Ðó là lòng thành, tức tính chân thật trong tác phẩm VHNT, hay "Kiến tố bảo phác" trong Ðạo Ðức Kinh của Lão Tử".

Nếu chúng ta công nhận: Hiền hòa, Trực tính, Chung thủy là 3 đức tính đặc trưng của người NH (?) thì chúng ta cũng đồng ý về cách nói, cách viết của người NH đa số thường ngắn, gọn, hay vô thẳng vấn đề, ít thích dùng nhập đề luân khởi, ít đắp bờ mẹ bờ con, rất gần gũi với người Nam bộ ở chỗ "nói thẳng bảng" "nói toạc móng heo" "có sao nói vậy người ơi". Mặc dù "lời thật mất lòng, sự thật phũ phàng" hậu quả thường gây bất lợi cho người trực tính, nhưng sao tôi vẫn yêu vẫn mến cách diễn đạt ấy, hình như nó đã ăn sâu tận trong xương tủy từ bao giờ rồi! Trước 75, sống12 năm ở miền Nam tôi cứ tưởng giọng nói của tôi giống người địa phương, nhưng khi nghe tôi nói, họ bảo tôi là người ở miền ngoài. Họ chỉ cho tôi cách phát âm chữ "cẩn thận" cho giống họ, nhưng tôi chẳng tài nào làm được. Còn bây giờ lần đầu tiên nghe nói chuyện qua phone, nếu ai là dân NH thì tôi cũng dễ dàng nhận ra. Nếu hỏi làm cách nào nhận ra thì thật khó trả lời, nhưng hình như giọng nói NH theo tôi nghe, nó có vẻ khô khô, ngang ngang, chầm chậm, ngắn ngắn... sao sao đó! Nếu muốn diễn tả giọng Ninh Hòa cho thật chính xác thì có lẽ không ai khác hơn các chú Rễ của NH, xin hãy vui lòng viết cho những bài về chuyên đề này.

Chúng ta bắt gặp trực tính, tức là tính thật thà ngay thẳng, nơi đa số người NH như đã nói, nay tính ấy được thể hiện rõ ràng trong những bài viết đăng trên Trang W.NH, và trở thành đậm nét trong các bài hồi ký truyện ngắn của Nguyễn Văn Thành, Thụy Nguyên: "Về Ninh Hòa Ăn Tết, Bên Chân Cầu Sắt, Giây Phút Mất Mẹ" theo nhận xét của tôi. Tôi đã cười nghiêng ngửa khi đoc đọc BCCS, và cũng rơm rớm nước mắt khi đọc GPMM vì những sự thật quá ư phũ phàng của nó.

Còn rất nhiều ... rất nhiều những tác phẩm chân thành xuất sắc khác, nhưng vì trang báo có hạn, nên tôi rất tiếc không thể nói lên hết ở đây mong các bạn thông cảm.

Nhìn chung, tôi rất lạc quan kỳ vọng vào "Sân Chơi", nhìn thấy sân chơi đang âm thầm làm nhiệm vụ "ươm" những hạt giống mầm non văn nghệ cho tương lai, biết đâu từ sân chơi này đã, đang và sẽ xuất hiện những ngôi sao làm rạng danh cho mảnh đất quê hương mấy trăm năm thầm lặng u buồn, ai mà biết được?

III. Có một chuyện tình lôi cuốn trên Trang Website Ninh Hòa
Hình như mỗi bài thơ trên Web là một chuyện tình riêng tư của tác giả? Riêng bài hồi ký truyện ngắn của Thụy Nguyên sau đây là một chuyện tình học trò rất đặc biệt, có lẽ vì đặc biệt mà nó đã thu hút nhiều người đọc, tạo nhiều nguồn cảm hứng cho nhiều tác giả sáng tạo ra những vần thơ.

* "Bên Chân Cầu Sắt" Hồi Ký truyện ngắn của Thụy Nguyên:
Kể lại câu chuyện tình đơn phương của một cậu học trò nhút nhát vì lỡ yêu một cô nữ sinh xinh đẹp thường ngồi giặt áo bên chân cầu Sắt vào mỗi cuối tuần, mà phải bị cha đánh đòn, bạn bè chế giễu, và cũng suýt bị... chết đuối bên chân cầu.
Khi bài bút ký truyện ngắn này và mấy bài hồi ký truyện ngắn khác có liên quan với nhau như: Tấm Thẻ Học Sinh, Ninh Hòa Em Lại Ði Xa, đăng lên, thì có 7 bài thơ lần lượt xuất hiện để phụ họa hoặc đáp lại:

1- "Bài Lục Bát Cho Ðội Múa" của Trương Thị Thu Thức:
Có kèm 1 tấm ảnh minh họa. Aûnh Ảnh chụp một màn vũ có tên là Trăng Mường Luông, do 4 cô bé nữ sinh trình diễn trong đêm văn nghệ nhà trường. Tôi ngạc nhiên về cách sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh? của tác giả. Mạch thơ trôi chảy tự nhiên, bố cục cấu trúc chặt chẻ chẽ, ý thơ lại mới mẽ nữa. Ðây là bài thơ tình học trò còn nguyên mùi nhựa thông, trong sáng dễ thương như ca dao, tạo nhiều cảm xúc nhẹ nhàng, gây nhiều ấn tượng tươi tắn đẹp đẽ trong lòng người đọc:

Theo khúc nhạc Trăng Mường Luông
Em giăng những sợi tơ vương ngắn dài (...)
Em đi để gió ngậm ngùi
Ðể cây cầu Sắt sút sụt sùi nhớ em
Có con cò trắng ăn đêm
Cớ chi để sợi tơ mềm vướng chân

Tôi vừa trích 6 câu trong bài lục bát 14 câu, để chúng ta cùng thưởng thức tài nghệ làm thơ lục bát của một trong 4 "cô tiên" của đội múa ngày xưa. Bài thơ nhắc đến hai hình ảnh chính là cây cầu Sắt và điệu múa Trăng Mường Luông. Theo tôi, đây là một trong những bài thơ tình viết về tuổi học trò hay nhất ở NH đăng trên Trang Web.

2 "Tình Như Mây Trôi"của Trần Thị Nết:
Tác giả cũng là một "cô tiên" nhỏ trong đội múa, đã làm nhiều thơ, "Áo Dài Bay Trong Gió" là một bài xuất sắc. Cô cùng người em gái tên Na, là một cặp chị em nổi tiếng nhan sắc thùy mị, có đôi mắt bồ câu dịu dàng. Cặp Nết Na ở cầu Sắt, cặp Bích San, Huyền Chiêu ở Thị Trấn, cặp Thuận, Thả (sinh đôi) ở Ninh Phụng, cặp Thơ, Thọ ở Ninh Quang, v.v.v... là những cặp chị em xinh đẹp nổi tiếng một thời. Chính những bóng giai nhân từ khắp nơi trong huyện đã về để làm đẹp cho hai dãy phố, làm đẹp cho 2 con đường gặp gỡ tại Ngã Ba Bùng Binh thêm ý nghĩa và cũng góp phần minh họa cho câu ca dao ca ngợi sắc đẹp Cô Gái Ninh Hòa thêm chính xác:

Cô gái Ninh Hòa ông già Phú Yên
Chính một trong các "hoa khôi" ấy đã tự xác nhận điều đó :

Em thật có nhiều áo
Hồng vàng tím và xanh
Tô đẹp thêm phố Ninh
Làm dáng với áo dài
( Trần Thị Nết)

Bây giờ xin trở lại bài thơ chính "Tình Theo Mây Trôi" thể 4 chữ có nhịp đi khoan thai, dịu dàng, mang âm hưởng Ngày Xưa Hoàng Thị của Phạm Thiên Thư, bài thơ dài, xin trích mấy câu đầu:

Ngày xưa còn bé
Áo trắng đến trường
Gót hồng dễ thương
Tóc thề vai nhỏ
Ðâu hay tập tò
Anh theo chân nhỏ
Con đường học trò
Thành thơ ươm mộng
Tình hồng như đọng
Thành những trang thơ
Cho cô học trò
Anh yêu thương đó
Thơ tình anh tỏ
Ðến tai mẹ cha
Còn nhỏ yêu sao?
Thế là bị đòn
Nhưng anh không bỏ
Nhỏ vẫn nàng thơ
Trong lòng anh đó (...)
Chuyện tình ngày cũ
Như lớp sương mù
Tình cũng rồi trôi
Tình vào biển Ðông
Dù nhớ hay thương
Chỉ còn kỷ niệm.

Vừa tình tứ lãng mạn, vừa nhuốm một chút sương khói u hoài nhớ nhung về một chuyện tình đã qua trong dĩ vãng, được tác giả đặt tên là "Tình Như Mây Trôi", và địa điểm thì được gọi tên là "Ninh Hòa Xứ Mơ". Lời thơ mượt mà, duyên dáng và đẹp.

3- "Gởi Cô Học Trò Bên Sông Dinh Thuở Trước" của Phạm Tín An Ninh:
Bài thơ này nhắc đến chiếc nón lá, dòng sông Dinh và cây cầu Sắt:

Em lớn lên theo nước sông Dinh
Con sông Dinh chảy qua cầu sắt Sắt
Mùa hè Ninh Hòa nắng mờ con mắt
Tôi đứng nhìn em đội nón qua cầu

Tác giả đi sâu vào tình tiết câu chuyện, cho biết nhân vật chính tuổi chừng...mười lăm, về sau trở thành một anh chàng thủy thủ có tâm hồn thơ mộng:

Những chiều hải hành đọc thư em gởi
Cánh hải âu nào đậu giữa hồn tôi
Trên trùng dương mênh mông sóng nước
Tôi ngỡ mình bơi lội giữa sông xưa

4- "Khúc Thụy Nguyên" (hay Chuyện Tình Bên Chân Cầu Sắt) của T.N.Th:
Xin trích mấy câu:

Em vào đội múa kiêu sa
Ðể tôi, chú bé mười ba biết buồn
Về nhà biết nhớ biết thương
Nhớ chân son nhớ trăng Mường Luông xanh (...)
Em ngồi giặt áo dáng hoa
Ðể tôi, chú bé mười ba yêu thầm
Mắt em không sóng khuynh thành
Sao tôi chết đuối trên cành hoa dung ...
Riêng cây cầu Sắt ngày nào
Vẫn còn vang vọng tình tôi yêu nàng

Bài này đi sâu vào chi tiết, nhắc đến Ðiệu Múa Trăng Mường Luông, cây Cầu Sắt , Sông Dinh, và Con Ðường Tình, tiết lộ kẻ tình si chỉ là một "chú bé 13".

Nếu 4 bài thơ trên đề cập tỉ mỉ, có tình tiết lớp lang, có cốt chuyện đàng hoàng , chọn lựa những hình ảnh hiện thực đặc trưng nhất để làm phong, làm nền, làm đất đứng cho cuộc tình bay lượn, thì 3 bài thơ sau đây lại mang tính cách khái quát điển hình, không mấy chú ý đến chi tiết, sự việc, cốt chuyện, mà chỉ cố gắng tập trung thể hiện niềm suy tư và mối cảm hoài của tác giả (tương tự như những bài tổng vịnh hay xướng họa), của một trái tim trước một trái tim đang đau khổ:

5- "Chuyện Ngày Xưa" của Y Quyên:

Ngày xưa có hai cô bé
Dung dăng dung dẻ tới trường
Ðôi chân học trò không mõi mỏi
Có nguời thấy vậy mà thương

Phân vân anh chàng thầm hỏi
Thương ai hai đóa học trò?
Ðóa nào cũng trong như suối
Ðóa nào cũng đẹp như thơ

Anh chàng âm thầm đưa đón
Vô tình hai nhỏ nào hay...

Rồi một thoáng hồn xao động
Rồi một chút lòng vương tơ
Rồi một góc đời ươm mộng
Xao xuyến con tim dại khờ.

Ðịnh chép 2 khổ thôi, nhưng rồi lại chép gần trọn bài vì sức hút. Lại gặp một bài thơ có nhiều câu hay! Ngay cả cái tên của tác giả cũng thật là đặc biệt: Y Quyên!
Lời thơ trong sáng dễ thương, dễ thương như "hai đóa học trò, trong như suối, đẹp như thơ". Câu chuyện tình không cốt truyện, chỉ như huyễn mộng, mây bay..., chỉ "một thoáng, một chút, một góc" thôi, đúng y chang là tình học trò, chỉ làm xao xuyến thôi. Chỉ làm "Xao xuyến con tim dại khờ" một chút thôi, mà chẳng đi đến một kết cuộc kết quả gì hết. Nếu bài thơ đừng thêm 4 câu cuối nữa, mà được kết thúc lơ lững ở đó, thì hay biết bao nhiêu! Những chữ "một thoáng, một chút, một góc" tôi cho là những chữ xuất thần của tác giả. Cái hay của bài thơ học trò này không phải nằm ở cốt truyện lâm ly, hay triết lý sâu xa bí ẩn, mà nằm ở chỗ "rất học trò" ấy. Dù đã mấy mươi năm sương điểm mái đầu , nhưng dưới ngòi bút của tác giả, tuổi học trò vẫn còn "y quyên" vẫn còn nguyên vẹn, thơm phức mùi nhựa nguyên trước những con chữ nhấp nháy, sinh động.
"Con đường đến trường, Ðóa hoa học trò" vẫn còn giữ để làm chỗ tựa cho cuộc tình không đoạn kết.

6- "Có Một... Bùa Yêu" của Phạm Dạ Thủy:
Bài này nửa hiện thực nửa trừu tượng, tuy vẫn còn nhắc nhở đến cốt chuyện, vẫn còn giữ một vài hình ảnh đặc thù "nụ hoa học trò, nón trắng nghiêng nghiêng":

Có một nụ hoa học trò
Thắm tươi bao mùa mưa nắng
Có một lời yêu thầm lặng
Tháng ngày trong sáng tinh khôi (...)
Có một biển lòng dậy sóng
Ngày xưa nón trắng nghiêng nghiêng
Có một nụ cười rất duyên
Khắc vào hồn tôi nét nhạc
Một lần em trao ánh mắt
Bùa yêu tôi vướng một đời.

7- "Trái Tim Câm" của Nam Kha:

Một trái tim biết nói
Một chút màu học trò
Hòa chung thành một khối
Ta về ôm tương tư (...)
Một trái tim quá bé
Ðể thốt lời nhớ nhung
Ðêm từng đêm lặng lẽ
Ngày qua ngày hóa câm

Ðến bài thơ này thì hiện thực hầu như trống vắng, chỉ còn "một chút màu học trò" một "trái tim quá bé", hoàn toàn nhường chỗ cho mặc tưởng trầm tư... "Câm" là kết quả của một quá trình suy tưởng.

Nếu bài bút ký chuyện tình "Bên Chân Cầu Sắt" của Thụy Nguyên được xem như là một bài xướng, thì 7 bài thơ mà tôi vừa giới thiệu trên đây giống như những bài họa, đã xuất hiện trong cùng một quãng thời gian cách nhau 10 tháng.
Nếu Chuyện tình Nữ hoàng Cléoparttra Cléopatra làm bất hủ dòng sông Nile, chuyện tình Thôi Oanh Oanh và Trương Quân Thụy làm bất hủ mái Tây chùa Phổ Cứu, chuyện tình Kim Trọng, Thúy Kiềâu Kiều làm bất hủ hiên Lãm Thúy, chuyện tình T.T.Kh làm bất hủ Hai Sắc Hoa Ti-gôn, thì chuyện tình Thụy Nguyên ở Ninh hòa cũng làm đẹp Vũ điệu Trăng Mường Luông, Con đường Học trò, Sông Dinh và Cây cầu Sắt.
Thời tiền chiến, T.T.Kh đăng trên báo bài thơ : Hai Sắc Hoa Ti-Gôn với những câu diễm tình:

Người ấy thường hay vuốt tóc tôi
Thở dài trong lúc thấy tôi vui
Bảo rằng hoa giống như tim vỡ...

thì sau đó Thâm Tâm cũng tung ra một bài thơ diễm lệ để đáp lại, đã trở thành giai thoại ly kỳ trong thi ca VN qua suốt nửa thế kỷ:
Em ơi hãy uống thật say
Cho tôi những cốc rượu đầy rồi im
Giờ hình như quá nửa đêm ...

Tương tự, ï chuyện tình Thụy Nguyên bên Chân cầu Sắt hôm nay đã được đáp lại không phải chỉ một, mà tới bảy hồn thơ lên tiếng, người trong cuộc có, người ngoại cuộc có, đã đem tim óc của mình để chia xẻ, tô điểm cho câu chuyện tình càng thêm đẹp đẽ thơ mộng. Và tất cả đã tự nói lên một điều khó nói: Ðất đai thổ nhưỡng Ninh Hòa đã tạo ra nhiều Trái Tim dạt dào tình cảm, dễ dàng rung động, chia xẻ với những Trái Tim khác.
Ðội múa ngày xưa có tứ hoa tiên nữ, thì đã có tam hoa tiên nữ cất giọng oanh vàng, như vậy còn một tiên nữ nữa đâu? Nếu cô còn đang bận rộn vui đùa ở nơi nào, thì hãy mau mau xin phép phu quân bay về đây để cùng hợp xướng bản tình ca!

IV. Kết Luận:
Tôi viết bài này khi bên ngoài, trời Orlando đang vào Thu, nắng đổi màu và lá phong cũng bắt đầu rơi ruing rụng... Nói đến mùa Thu không ai không thuộc bài thơ bất hủ của Tản Ðà:

Từ vào Thu đến nay
Gió Thu hiu hắt
Sương Thu lạnh
Trăng Thu bạch
Khói Thu xây thành
Lá Thu rơi rụng đầu gành
Sông Thu đưa lá bao ngành biệt ly
Nhạn về én lại bay đi
Ðêm thì vượn hú ngày thì ve ngâm
Lá sen tàn tạ trong đầm
Nặng mang giọt lệ âm thầm khóc hoa
Sắc đâu nhuộm ố quan hà...

Ðáng lẽ chỉ chép vài ba câu thôi, nhưng vì bài thơ hay quá bắt tôi cứ chép mãi chép hoài.
Thật ra mùa Thu mà tôi đang đối diện rất đẹp, nhưng không thể nào đẹp bằng mùa Thu trong thơ Tản Ðà!
Và quê hương Ninh Hòa của tôi đẹp thật! nhưng cũng không thể nào đẹp bằng quê hương NH trong thơ văn của mấy chục tác giả đăng trên Trang Web!
Tôi không dám cao hứng, nhiều lời và cũng không muốn mèo khen mèo dài đuôi, tôi chỉ thấy sao nói vậy, nghĩ gì viết nấy? do đó bài tùy bút truyện ngắn tản mạn "tràn đồng" này chắc có nhiều chỗ thiếu sót sai lầm, kính mong quý vị và các bạn vui lòng bỏ qua.
Tôi xin gởi đến quý vị và các bạn hai câu sau đây để thay lời cám ơn và cầu chúc vạn sự an lành:

Qua Trang Website Ninh Hòa
Tôi thấy Quê hương đẹp hơn.

Vinh Hồ
(Orlando, cuối tháng Mười, 2003)